“Kara Bir Gu¨n”, “Pierre Loti Hitâbesi”, “Kara Kemâl’e Mektup” ve Balkan Harbi sırasında yazdığı “İstanbul Eğleniyor!” gibi ateşli yazıları ve hitâbeleriyle zihinlerde yer eden Su¨leyman Nazif (1869-1927), yu¨ksek bir heyecan ve hitabet özelliği taşıyan edebî ve siyasî mahiyette birçok risâle ve makaleler ile edebiyatımızın gu¨r sesli kalemlerindendir. Ahmet Haşim’in “Son Şarklı” dediği Su¨leyman Nazif’i, ““Hezelgû, nu¨ktedân, muzip, mu¨stehzî” şeklinde dört kelimeye sığdıran Yakup Kadri, ona bir sıfat daha hediye etmişti: Son Osmanlı! Su¨leyman Nazif’in yazılarını Osmanlı saltanatının son devir tarihinde bir merhale olarak gören Yakup Kadri, birer siperi andıran bu merhalelerde saz kalemini çelik kılıç gibi kullanarak savaşan Nazif’i de “Son Osmanlı” olarak edebiyat tarihimizde ölu¨msu¨zleştirmişti.
Elinizdeki eser, nev’i şahsına mu¨nhasır ve söz meydanının bir cengâveri olan Su¨leyman Nazif’in vefatından önce yayınladığı son kitap olma özelliğini taşıyan Yıkılan Mu¨essese adlı eseriyle Sultan Abdu¨lhamid, 31 Mart Olayı, Balkan Harbi, Birinci Du¨nya Savaşı, İttihat ve Terakki’ye dair çeşitli gazetelerde yayınlanmış makalelerini ihtiva etmektedir. Şark’ın bu nâsir, nu¨ktedân, haşîn, kindar, cesûr ve vatansever evladı, âdeta ölmeden önce yakın tarihin önemli bir safhasıyla muhâsebesini yapmıs ve bildiklerini tarihe mal etmiştir. Su¨leyman Nazif, önce Yeni Ses gazetesinde (Eylu¨l-Ekim) 1926 yılında tefrika edildikten sonra 1927 yılında kitaplaştırılan Yıkılan Mu¨essese’de devrin önemli makamlarında bulunan başta Sultan Abdu¨lhamid, Talat Paşa, Nazım Paşa, Enver Paşa, Kâmil Paşa ve diğer İttihat ve Terakki erkânlarına dair ilginç tespit ve tahlillerde bulunurken, şahit olduğu 31 Mart, Balkan Harbi gibi önemli hâdiselere de dikkatli gözlem ve keskin cu¨mleleriyle farklı yorumlar yapmaktadır. Yıkılan Mu¨essese, yakın tarihimize icraâtlarıyla, skandallarıyla, suikastlarıyla, yolsuzluklarıyla damgasını vurmuş bir cemiyete ve bu cemiyetin liderlerine dair bir tanığın dilinden itiraflar niteliğindedir. Sultan Abdu¨lhamid’i, 31 Mart Olayı’nı, İttihat ve Terakki’yi, kısaca yakın tarihimizi bir de Su¨leyman Nazif’in kaleminden okumaya ne dersiniz?
