E-Dergi

19. Yüzyıl pozitivist ve materyalist felsefi akımının zirve yaptığı dönem olmuştur ve metafizik pek dikkate alınmamıştır. Bu felsefe tabi ve sosyal bilimlere de yansıdı. Materyalist felsefe gördüğüne inan görmediğine inanma mantığı ile hareket etmiştir. İşte bu noktada metafiziksel bir kavram olan ispiritizma (ruh bilimi) bazı materyalistler tarafından kabul edilmemiştir. Eserde Osmanlı Döneminde ispiritizmcıların faaliyetlerine yer verilmiştir. Dönemin eserlerinde ispiritizmacılığı destekleyen ve eleştiren makaleler ve eserler irdelenmiştir. Fransız yazarların makalelerinin Osmanlı kamuoyundaki yansımaları ve bazı aydınların konu hakkında düşüncelerine yer verilmiştir. Osmanlı tarihini farklı bir yönüyle okumak isteyenlere tavsiye ederim.

Osmanlı Devleti'nin sosyal hayatının incelenmesinde tereke defterleri önemli bir yer tutar. Terekeler miras kayıtlarını ihtiva eder. Terekelerden dönemin siyaset ve bilim adamlarının miraslarından yola çıkarak toplumun çocuk sayısı, ilgi alanları, yazdığı eserler, mal varlıkları vb. daha bir çok konu hakkında bilgi edinmek mümkündür. örneğin şair nedim'in bilindiğinin aksine dine karşı çok da mesafeli olmadığını görüyoruz. Galata'nın ticari faaliyetleri ve demografik yapısı ile ilgili bilimsel verilere ulaşmak mümkündür. İlgili arkadaşlara tavsiye ederim.

Seyahatnameler, birincil kaynak olduğu için tarih araştırmalarında son derece önemli bir yer tutar. Elliot yazdığı seyahatname de İstanbul'un sosyal yaşantısı, şehrin mimari yapısı üzerinde bilgiler vermiştir. Yazar, İstanbul'un Türklerin elinde olmasını hiç hazmedemez, Türklerin cahil ve kaba insanlar olarak görür. Bizans Dönemi ile kıyaslamalar yapar ve Eser de bolca Bizans güzellemelerine yer verir. Bazı bölümler de ise objektif davranmaya çalışır. Osmanlı devlet adamlarının sofra adabı, yeme-içmeleri, ev düzeni hakkında orjinal bilgiler bulunmaktadır. 19. Yüzyıl Osmanlı siyasi ve sosyal alanda araştırma yapacaklar için güzel bir başvuru kaynağı niteliğindedir. Bu fiyata böyle bir eseri satışa sunduğu için kapra yayınlarına teşekkür ederim.

Ubeydullah Efendi Sultan Abdülhamid ile ihtilafa düşüp Amerika'ya göç etmiştir. Eser çok akıcı bir şekilde yazılmış, seyahatinin başından itibaren yolculuk esnasında gemide yaşadıkları enteresan olayları, uğradığı limanları ülkelerin coğrafi, kültürel özellikleri hakkında muazzam bilgiler mevcuttur. Özelikle Amerika'nın sosyo-ekonomik özelliklerini, halkın yaşam tarzı gibi bilgiler tatmin edici bir niteliktedir. 19 Yüzyıl Amerika hakkında araştırma yapanlar için ihmal edilmeyecek türden birinci elden kaynak niteliğindedir.

Haçlı Seferleri, İslam Dünyasında kan ve göz yaşına boğdu. Bilimsel ve kültürel faaliyetlerim gerilemesine sebep oldu.1. Haçlı Seferinde Kudüs Haçlıların eline geçti. On binlerce insan katledildi. Kadınlar ve çocuklar acı işkencelere tabi tutuldu. İbn-i Münkız, Haçlarla yapılan mücadelelere ve yapılan işkencelere birinci elden şahit olmuştur. Bu yönüyle eser önemli bir başvuru eseri niteliği taşımaktadır. Suriye'nin direnişini ve bölgenin siyasi, iktisadi ve kültürel özellikleri adına orijinal bilgiler vermektedir.