Falih Rıfkı Atay’ın okumuş olduğum ilk kitabı.Yazarın bir çok kitabı bulunmasına rağmen bu kitabı ve “Zeytin dağı” adlı kitabı oldukça meşhur olmuştur.Zeytin dağı adlı kitabını gençlik yıllarında ve Filistin bölgesinde askerlik vazifesini yaparken yazmış olduğunu;bu kitabından öğreniyoruz.
Bu kitabın yazılış amacını kitabın başında ki;”Atatürk’ün doğumundan ölümüne kadar” ibaresine bakarak kısaca bir “Atatürk belgeseli” olarak da tanımlayabiliriz.Yazar Mustafa Kemal paşanın oldukça yakınlarından olduğu için kendi hatıralarına da ciddi bir yer ayırmıştır.
Bu kitabın bir devrimci hatta devrimcilik hastalığına yakalanmış bir yazar tarafından kaleme alınmış olduğu için oldukça ihtiyatlı okumak lazımdır.Yazar konuları aktarırken objektif değil de kendi dünya görüşüne uygun olarak aktarmaktadır.Bu uğurda bazen derin hatalara da düştüğünü görmekteyiz.En basit bir örnek olarak Mustafa Kemal paşanın Samsun’a çıkma arefesinde sanki normal bir şehirlerarası yolculuk yapıyormuş havası vermesidir.Oysa konu oldukça farklıdır.Mesela Mustafa Kemal paşa Samsun’a çıkarken İngiliz vizesi ile ve İngiliz makamlarının kontrolü altında çıkmış olduğunu bildiği halde gizlemektedir.Bu konu ile alakalı vesikaları Murat Bardakçı kendi tv programında paylaşmıştır.Hatta vizenin altında ki john bennet imzasını bile biliyoruz.
Yazarın manda konusunda da yine haksız yere birilerini yüceltme adına gerçekleri gizlemesi çok manidardır.Mustafa Armağan manda konusun da ki belgeleri neşretmekle bu konuyu vuzuha kavuşturmuştur.Konu ile ilgilenenler Mustafa Armağan’ın ilgili kitabına göz atsınlar.
Yazar Sultan Abdülhamit’e “kızıl müstebit” diyecek kadar da kendi toplumuna ve değerlerine yabancılaşmış ve düşman bir kimsedir.
Yazar kraldan fazla kralcı bir tarzı benimsemiştir.Kendi dünya görüşünü zorla ve zorbalıkla millete kabul ettirmeye çalışan bir müstebittir.Cumhuriyetin bidayetinde fikri anlamda çok etkili olduğu için bu tip insanlardan milletimiz çok çekmiştir.
Bu milletin milli ve manevi değerlerine bu kadar düşman bir zihniyetin nasıl yetiştiği de ayrı bir merak konusudur.Falih Rıfkı Atay gibi bir insanı okurken insanın yeri geliyor kanı donuyor.Fakat yinede bu tip kitapları okumamız gerekli.Yoksa onun fikirlerini öğrenemeyiz.
Kitapta Mustafa Kemal paşanın Selanik teki bir tekkeye gidip oradaki zikir halkasına katılıp huuu huuu çekmesi gibi çok enteresan tespitlerde mevcuttur.