E-Dergi

Okumaya, araştırmaya meraklı bir deniz işçisi Martin Eden'ın bu merakı zengin bir ailenin evini ziyaretiyle beraber bu insanların yaşam tarzlarına olan ilgisi ve en önemlisi bu aileye mensup bir kıza olan aşkıyla daha da artar. Okuma, araştırma merakı bir deniz işindeyken gördüklerini anlatabilme isteğiyle de yazma eylemini amaçlamaya götürür Martin’i.

Martin kendini bireyci, Nietzscheci olarak açıklasa da yazar onun ağzından ABD toplumunu, kapitalizmi ve burjuva yaşamını ve değer yargılarını da sorgulamaktadır. Kitap 1909’da yayımlanmış şimdiyse kapitalist dünya daha da azgınlaşmıştır.

Eserde editörlük ve eleştirmenlik sıkı bir iğnelemeden geçiyor. Romanın sonuysa hüzünlü bitiyor. Martin yazılarıyla ünlenmeden önce “iş bul” baskısı yapanlar o ünlenince onu insan yerine koymaya başlıyor. Sonundaysa Martin yaşama şevkini ve aşkını kaybediyor. O da tutunamayanlar arasına katılıyor. Çevirisi güzel ancak bazı kelimelerde yanlış yazımlar var. İyi okumalar…

Roman güzel bir bahar tasviriyle başlıyor sonrasıysa hüzünlü bir hikâyeyi içeriyor: Hasan Tahsin’le Sabiha’nın aşkı. Bu romandaki kötü giden şeyler ise ölüm ve ayrılık. Sılasından ve ailesinden uzakta olan bir babanın yine bu durum içinde vefatı ve daha sonra işlenen, aşıkların hazin öyküsü. Eser dolu bir roman tekniğiyle işlenmemiş ama yazarın da bu anlamda bir iddiası yok. Aslolan bu hikâyeyi anlatma kaygısı gibi görünüyor. Her şeye rağmen okunmaya değer. Çünkü anlatımı samimi ve dürüst. Kitaptan: “Aşkın kötü tesirleri, kalbin hallerinden doğan nice istemsiz fiillerden olduğu için âşık yargılanamaz. Fakat kelebekler gibi her göze çarpan çiçeğe meyleden, terbiyeden uzak, zamanın edepsizleri, âşıkların üzüntü verici halleriyle kıyaslanamaz.” Bu eser ilk, 1904 yılında yayınlandığına göre o dönem insanının aşka düşme halini göstermesi açısından da anlamlı. İyi okumalar…

Eser, bilge Beydaba tarafından Hint Kralı Debşelem'i uyarmak amacıyla yazılmıştır. Kitap, baskıcı kralı uyarma amacı güttüğünden yönetimle alakalı kıssalardan oluşuyor. Çoğunlukla da bunu hayvanlar üzerinden anlatarak yapıyor. Eserin adını oluşturan Kelile de Dimne de bir çakaldır. Dimne düzenbazlığı, hileciliği, yalanı ve menfaati için her şeyi yapabilecek olan bozguncuyu temsil ederken Kelile ise dürüstlüğü ve iyiliği temsil etmektedir. İyi okumalar…

Falih Rıfkı’ya göre Atatürkçülük, laik eğitim sistemi yoluyla batılılaşmaktan ibaret. Yazarın tespitleri gösteriyor ki Atatürk’ü en yakınında bulunan bir isim bile anlamamış. Kitapta ne ulusal ekonomiye ne de bağımsızlık şiarına bir vurgu yok. İstiklal Savaşına yüzeysel bir değinme sonrası ise Amerika’ya sempatik bakan yazarın ABD yönetimini ve sistemini övücü yorumları var.
Kitabı ibret için okumalı, buradan Atatürk’ün görüşlerini geniş kapsamıyla çıkarabilmek mümkün değil. Osmanlı’nın son dönemi, medresede akli ilimlerin terk edilmesi, batıdaki ilerlemenin fark edilip yakalanamaması ve şehirlerdeki arazi vurgununa cumhuriyetin bir önlem almaması gibi önemli konulara da yer verilmiş. Ayrıca yazarın Ecevit’e olan muhalif bakışı da eserde işlenmiş. Eserin teknik eksiği: tekrara düşen yorum ve tespitler. İyi okumalar…

Falif Rıfkı’nın kaleminden Mondros Mütarekesi dönemi, 1.Dünya Savaşı,Balkan Savaşları, İstiklal Savaşı, Lozan ve inkılaplar Türkiye’si dönemine ait anılar ve Atatürk’ün sözleri üzerine az sayfalı ama faydalı bir eser. İyi okumalar…