E-Dergi

"Zamanı geçince" tam olarak anlaşılabilecek şahane bir kitap. Zamanın doğrusal olmadığını kanıtlayan bir kurgu. Zamanı tüm katmanlarıyla anlamaya çalışanlara kadim ve devasa bir yapının kapısını aralayacağını düşünüyorum.

Daha önce işlenmiş konular bu kitapta farklı açılardan ele alınmış. Açıkçası metafizik konular, parapsikoloji, hikayenin farklı zamanlarda geçmesi vs gibi şeyler sıra dışı olması yönüyle ilgi çekici fakat yer yer abartılı ve gereksiz olmuş. Özellikle de uzaylıların olduğu bölüm adeta yazardan habersiz biri şaka olsun diye yayına girmeden son dakika önce eklemiş gibi.
Bunun yanında, yazar bazı konularda uzun açıklamalar yapma gereği hissetmiş, bunu karşılıklı diyaloglar halinde yapmış olması anlatılanları hikayeleştirmeye yetmemiş bence. Yani, kitabı herhangi bir yerden açıp okumaya başlasanız bir roman değil de akademik bir makale okuduğunuzu düşünebilirsiniz. Bu yönü romanı akıcı olmaktan alıkoymuş.
Bunlara ek olarak, yazar birbirinden bağımsız tüm bu konuları tek bir kitapta değil de birbirini takip eden birkaç kitapta toplasaymış daha tutarlı olacağı için daha etkili bir anlatım sağlayabilirmiş diye düşündüm.
Son olarak, her ne kadar Elbruz karakterinin tamamen kültüründen uzak olduğu vurgulansa da kitabın adı "Çerkes Aşkı" olunca Çerkeslerin toplum kuralları göz önünde bulundurulduğunda Elbruz ve Ceylan arasındaki ilişki biraz itici geliyor.

İnsan hiç olmazsa bir kitapta olsun gerçeklerden kaçmak ister. Bir şekilde hikayenin kahramanının mutlu olabilme ihtimalini arar. Bu duygu sürgün ve soykırımın ne büyük bir felaket olduğunu bununla birlikte tarihi asla değiştiremeyeceğini bilen insanın bu suçluluktan kurtulma çabasıdır biraz da... Yazar okurdan bu kaçışı esirgemiş, gerçek yaşanmış bir sürgünü olabildiğince tasvir etmiş. Öyle ki, okurken artık insan iyi şeyler olabileceğine dair ümidini en başından yitiriyor. Öyle ya bir soykırım başka türlü nasıl anlatılır...

Diğer yandan kendini "Kafkas Göçmeni" şeklinde tarif eden Çerkesler için "sürgün" ve "göç" kavramları arasındaki farkı görebilmesi açısından çok değerli bir kitap.

Neyse ki yaşadığımız çağda tarihi gerçekler aydınlığa çıkmaya başladı, hiçbir belge gizli kalmıyor daha şeffaf bir bilim olarak değerini kazanmaya başladı tarih. yıllarca bize Çerkes Ethem Bey'in bu kitap gibi resmi tarih kalıpları ile hain olduğu öğretildi, aksi iddia bile edilemedi. Bir ülkenin tarihi "resmi tarih" "gerçek tarh" olmak üzere ikiye ayrılıyorsa orada bir sorun var demektir. Sınavlarda Tarih sorularında "E" şıkkına kadar cevaplar varsa ve doğru cevap onların arasında olmayan "F" şıkkında saklı ise bir sorun var demektir. Çerkes Ethem'i ihanetle suçlayan bir kitabı okuyan okurlara mutlaka başka bir kitap daha okumalarını tavsiye ederim. bunlar yeterli değil!

Çıkmış soruları çözmek isteyen ya da soru çeşitliliği olması bakımından farklı kaynaklardan yararlanmak isteyenler için iyi sayılabilir. Ancak konu anlatımı bakımından oldukça zayıf buldum, ayrıca hatalı soru sayısı da çok fazla. Bununla birlikte, farklı zorluk seviyelerinden soruları içermesi bakımından faydalı olabilecek bir kaynak.