Kerâmeti Kendinden Menkul Başarı Olur mu?
Yazar Malcolm Gladwell, Time tarafından hazırlanan en etkili 100 arasına girmiş, New York Times’ın en çok satanlar listesinde beş kitabıyla yer almış dünya çapında bilinen başarılı bir insan. Psikoterapist bir annenin ve matematik profesörü bir babanın üç erkek çocuğundan birisi. İngiltere’de doğmuş.
Çizginin Dışındakiler (Outliers), tanıdığımız ya da tanımadığımız birçok sıradışı başarı göstermiş insanı ve gösterdikleri başarıların temelinde yatan unsurları irdeleyen ve ortaya tezler sunan bir kitap. Herhangi bir arama motoruna ya da Youtube’a adı yazıldığında, hakkında çok sayıda kaynak bulunabilen bir eser.
Kitabın ilham kaynağı, sonsözde belirtildiği üzere yazarın Jamaika asıllı annesi, Joyce Gladwell. Yazar, burada temel olarak büyük annesinin ve büyük babasının, iki kızını ne şartlar altında okutmaya çalıştıklarını anlatıyor. Bu mücadele sonunda elde edilen başarının, sadece zeki ya da akıllı olmakla izah edilemeyeceğini belirtiyor: “Bir parça beyaz olmanın, melez azınlığa sağladığı olağanüstü avantaja bakın. Tarlalarda değil de evde çalışmış, yurttaşlık haklarının tümüne 1826’da sahip olmuş, köleleştirilmek yerine değer verilmiş, şekerkamışı tarlalarına gönderilmek yerine anlamlı bir iş yapma şansına kavuşmuş atalarının olması, iki üç kuşak sonra mesleki başarıda bütün bu farkları yaratmıştı. Bir diğer deyişle, Daisy Ford’un, kızları için arzuladıkları hiç yoktan ortaya çıkmamıştı. Bir ayrıcalık mirası devralmıştı.”
Kitap, 1882’den itibaren peyderpey İtalya’dan ABD-Pennsylvania’ya göç etmeye başlayan Roseto Valfortore (Foggia) sakinlerinin hikayesiyle başlıyor. Kurdukları bu yeni İtalyan kasabası, hekim Stewart Wolf’un kasaba sakinleri hakkındaki bir keşfine kadar pek de dikkat çekmemiş görünüyor: Kendisine gelen hastalar arasında 65 yaş altında neredeyse hiç kalp hastası olan ya da kalp krizi geçiren yok. Yazar Gladwell, normal kurallara (!) uymayan çizginin dışındaki bu kasaba üzerine Wolf’ün sergilediği anlama çabasını, “başarı” teması üzerine uygulayarak onu tahlil etmeye çalışıyor.
Dikkate değer beceri, yetenek sahibi, azimli insanların yaşamlarını incelerken, başarının anlamı hakkında büyük bir yanılgıya düşüldüğünü anlatıyor. İnsanlara, başarıya giden yolun sadece kişisel özelliklerle izah edilemeyeceğini ispat etmeye çalışıyor. Bu bağlamda, hokey takımı Medicine Hat Tigers oyuncularını, Billy Joy’u, Mozart’ı, Beatles’ı, Bill Gates’i, Steve Jobs’ı, Chris Langan’ı ve daha birçok ismi, konu hakkında yapılmış bilimsel araştırma verilerini artılarıyla eksileriyle birlikte meraklılarına sunuyor.
“Onlar, tarihin ve toplumun, fırsatın ve mirasın eseri. Başarıları sıradışı ya da gizemli değil. Kimi hak edilmiş, kimi hak edilmemiş, kimi kazanılmış, kimi sadece şansla gelmiş - ancak hepsi de o kişiyi o kişi yapan - avantajlardan ve miraslardan örülü bir ağın ürünü. Çizginin dışındaki sonuçta hiç de çizginin dışında değil.”
Yazar ve tüm çalışmaları hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için kişisel web sayfasını not düşelim: gladwellbooks.com
İyi Okumalar!