İlber Hoca'nın Mustafa Kemal'i anlatışını defaaten dinlememe rağmen yazdığı şeyleri çok merak ediyordum. Tarihin içinden gelen birinden, hele ki Hoca'dan Gazi Paşayı okumak heyecan vericiydi. Duygu sömürüsü yapmadan, fırsata çevirmeye çalışmadan, aldığı kaynakları notlarla destekleyerek ve gerçek donelerle tarafsız şekilde aktarıyor olması çok kıymetliydi. Ben mesela Yılmaz Özdil'in M.Kemal kitabını okurken de çok duygulanmıştım. Fakat bu kitapta duygulanmaktan ziyade gurur var. Yalnızca Gazi Paşa da değil kitapta anlatılan, 1880'ler Balkanlarından başlayıp Şam'a, Çanakkale'ye, Samsun'a, Ankara'ya, İstanbul'a uzanan bir yaşam ve o yaşamın içindekiler anlatılıyor. Lozan kazanç mı kayıp mı gibi günümüz sorularına da ışık tutuyor. Kitabın sonlarına doğru da dünyanın Atatürk'e bakışından bahsediyor. Aslında Mustafa Kemal'i merkeze alıp yaşadığı döneme ve çevresindekilere değiniyor dersek sanırım kitabı tek cümleyle özetlemiş oluruz. Hoca'nın keyifli anlatımıyla elbette.