Fransa’nın 1789’daki ihtilalden 100 yıl sonra, düşüncenin/felsefenin liderliğini aldığı dönemlerde, yani Balzac’ın insan, Comte’nin bilim, Proudhon’un mülkiyet üzerine deşifreleri, akil insanların beyinlerinde kol gezdiği bir dönemde, gelmiş geçmiş en büyük eğitim kitaplarından birisi olan Emile’nin yazıldığı dönemde, Payot’un yazdığı bu eser de muhteşemdir, dehşet lezzetlidir. Kitap, daha başında bir amaçla başlaması adeta bu kitaptan 50 yıl sonra yazılan Yalnız Kalabalık’a bir göndermedir. Bu küçük kitapta, dünyanın her yerinde hergün ispat edilen insanı amacından saptıran tuzaklar, sonrasında ise tefekkürün önemi üzerinde bu kadar durulması, adeta Kuran’ı okuma etkisi oluşturur okurda. Kuran’ı okumuş anlamış kişilere de, eksik de olsa bir tekrar olması açısından yine de tavsiye ederim.