Batı Türkleri / Çin Kaynaklarına Göre Hakkındaki Yorumlar

Edouard Chavannes'in "Batı Türkleri / Çin Kaynaklarına Göre" kitabı, Batı Türkleri'nin tarihini ve Çin kaynaklarındaki yerlerini inceleyen bir çalışmadır. Kitap, Çin kaynaklarındaki Batı Türkleri hakkındaki bilgileri derler ve bu bilgileri analiz eder.

Kitapta, Batı Türkleri'nin kökenleri, göçleri, siyasi yapıları, sosyal hayatları, ekonomik durumları ve kültürleri gibi konular ele alınır. Bu konular, Çin kaynaklarından gelen bilgilerin ışığında incelenir ve Batı Türkleri'nin tarihi hakkında daha net bir resim sunar.

Kitap ayrıca, Çin kaynaklarındaki Batı Türkleri hakkındaki farklı görüşleri ve Çin kaynaklarının Batı Türkleri hakkındaki güvenirliğini de ele alır. Yazar, Çin kaynaklarının Batı Türkleri hakkındaki bilgilerinin genellikle çarpıtılmış veya yanlış olduğunu belirtir ve bu nedenle Batı Türkleri'nin tarihi hakkında kesin sonuçlara varmak için birden fazla kaynağı incelemenin önemini vurgular.

Sonuç olarak, Edouard Chavannes'in "Batı Türkleri / Çin Kaynaklarına Göre" kitabı, Batı Türkleri'nin tarihine ve Çin kaynaklarındaki yerlerine ilişkin önemli bir çalışmadır. Kitap, Çin kaynaklarındaki Batı Türkleri hakkındaki bilgileri bir araya getirir ve bu bilgileri analiz ederek Batı Türkleri'nin tarihi hakkında daha net bir resim sunar.

Fransız Türkolog Edouard Chavannes’ın bu eseri Göktürkleri konu edinmiştir. Türk adını taşıyan bu ilk devlet kendinden sonraki kurulan Türk devletlerini de teşkilat yapısı ile etkilemiştir. Merhum D. Ahsen Batur’un titiz çevirisi ile okuyucuyla buluşan bu eser, alanında çok önemli çalışmalar yapan bir Türkolog tarafından kaleme alınmıştır. Fransızcadan dilimize kazandırılan bu eserin başka bir çevirmen tarafından yapılan çevirisi maalesef yer, şahıs, unvan gibi Çince kaynaklardaki alıntılardan oluşan orijinal eserdeki sözcükleri çevirirken ciddi hatalara düşmüştür. Bu nedenle Ahsen Batur tarafından bu titiz çeviri ile hem akıcılık sağlanmış hem de hatalar giderilmiştir ve büyük emek verilerek hakkıyla dilimize kazandırılmıştır. Türk tarihi için önemli Türkologların eserlerini dilimize kazandıran Selenge Yayınevi, bu alanda titiz ve bilinçli çalışmaları ile tarihçilerin ve Türk tarihine ilgi duyanların yardımına yetişen önemli bir yardımcı konumundadır.

Bu eser dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm Göktürklerin menşei ve kronolojik tarihini içermektedir. Burada soyağacı ve ülkelerin güzergâhları (Çin kaynaklarına göre) verilmektedir. İkinci bölümde Batı Türklerin (Göktürkler) siyasi tarihi anlatılmaktadır.

Üçüncü bölüm Batı Türk halklarına ve topraklarına ayrılmıştır. Burada Uygurlar, Sir-Tarduşlar, Şa-tolar gibi çeşitli Türk halkları ve Kaşgar, Hotan ve Fergana gibi Türk yurtları hakkında bilgiler verilmektedir. Bu kısım tarihî coğrafya açısından önemli bilgiler barındırmaktadır. Adı geçen yerlerin iklimi, fizikî coğrafyası, bitki örtüsü, hayvan türleri ve nüfusları hakkında bilgiler verilmektedir. Dördüncü bölüm Budist Hacılar başlığı taşımaktadır. Bu bölümde Türkler hakkında bilgi veren Budist rahiplerinin hayatları ve seyahatleriyle ilgili yazılar bir araya toplanmıştır. Dördüncü bölümde ise “Batı Türkleri Tarihi Üzerine Bir Deneme” başlığı altında Çin kaynaklarından yola çıkan yazar Göktürklerin kısa tarihini burada özetlemeye çalışmıştır. Son bölüm olan Beşinci Bölüm adı altında sadece kısa kronolojik bilgiler verilmektedir.

Kitap batı gözüyle Çin kaynaklarına göre yazılmıştır. Bu nedenle Çinlilerin gözüyle Türklerin hayatının aktarıldığı dikkatlerden kaçmamalıdır. Ayrıca Çince unvan ve isimler verilmesinin nedeni de budur.