Gülen'in fikirlerinin temeli, İslam'ın geleneksel kaynaklarından süzülen entelektüel ve manevi aydınlanmadır. Onun metodolojisi aşağıdan yukarıya doğru yönlü ve birey merkezlidir. Müslümanlara kendilerini eğitmelerini ve çağdaş dünyaya katkıda bulunmak için İslami entelektüel gelenek ve kültür içinde mevcut kaynakları kullanmalarını tavsiye etmektedir. Onun entelektüel faaliyetleri, Müslümanların, dünyanın realitelerini yansıtan bir entelektüalizmi ve manevi diriliş yoluyla bir gelecek inşa edebileceklerini göstermektedir. Gülen, elde ettiği başarılarla, İslami entelektüel mirasın ve siyasi kültürün mutlaka yeniden ele alınması ve bu miras ve kültüre saygı gösterilmesi gerektiğini kantılamaktadır.