RSDİP, 1903 sonuna dek, komite denilen yerel örgütlerden oluşan bir birlikti. 1898 ilkbaharında yapılan I. Kongre’de seçilmiş olan MK ve MO polis tarafından yok edilmişti. Yurt dışında, "Rus Sosyal Demokratları Birliği", yayın organı olarak Raboçeye Dyelo’yu çıkarıyor; 1900’de kurulan İskra ise, "ekonomizme" yani Raboçeye Dyelo’nun doktrini olan bir tür Rus oportünizmine karşı devrimci sosyal-demokrasinin görüşlerini savunuyordu.
Partide birlik sağlanması için Ağustos 1903’te, yurtdışında Parti II. Kongresi toplandı. Tüm Rus komiteleri, Bund, İskra ve Raboçeye Dyelo fraksiyonları kongreye katıldılar; kongrede İskra eğilimi üstün geldi; fakat parti, oylama sonucunda "azınlık’’ (menşevikler) ve "çoğunluk" (bolşevikler) olmak üzere bölündü. Azınlığın, kongreden sonra, kongre tarafından seçilen merkezi kurumların yönetiminde çalışmaya razı olmaması ve parti içinde gizli bir örgüt oluşturarak bonapartist bir darbeyle merkezi kuruluşları ele geçirmesi, parti bunalımına ve bölünmeye yol açtı.
II. Kongre kararlarına uymayı reddeden ve birleştirici III. Kongreyi engellemeye çalışan azınlığın bozguncu tutumu yüzünden derinleşen parti bunalımı, III. Kongrenin toplanması kararıyla son buldu.
BÖLÜNME ÜZERİNE’de, Lenin’in RSDİP'nin II. ve III. Kongreleri arasındaki bu tarihi dönemi tahlil eden tüm yazılarını okuyuculara sunuyoruz.
