Fetihler sultanı Gazi Fatih, ömrünü at sırtında, cihat meydanlarında geçirdi, büyük devlet kurma ülküsüne sahipti. Devleti için yaşadı; rahat etmeyi kabre bıraktı, hep seferdeydi. Genç yaşta tahta geçti, 28 defa kuşatılmış, alınamamış İstanbul’u fethetti, Peygamberimizin (sav) övdüğü gazi hünkâr oldu. Fetih sırasında havan topunu icat etti, bir gece 72 gemiyi karadan yürüttü. 32 senelik hükümdarlığı sırasında 25 sefer yaptı, 964 bin metre karelik Osmanlı topraklarını 2.214 bin metre kareye çıkardı, Osmanlı Devletini dünyanın en büyük devleti hâline getirdi. Bizans ve Trabzon Rum İmparatorluklarını haritadan sildi. Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ı yenerek Anadolu’yu Osmanlı vatanı eyledi. Sırbistan, Mora, Yunanistan, Bulgaristan, Bosna Hersek, Midilli, Eflak, Boğdan, Arnavutluk ve Kırım’ı fethetti. Anadolu beyliklerini Osmanlı ülkesine kattı. Sekiz dil biliyordu. Avnî mahlasıyla şiirler yazdı. Akıcı üslûbu, temiz Türkçesi, sanatlara boğulmamış beyitleri şiirimizin en güzel örneklerini teşkil eder. Divanında 70 gazel, bir muhammes ve bir kıta mevcuttur.
Coğrafya, matematik, astronomiye ve tarihe özel bir ilgisi vardı. İlim öğrenmek için bilginler bulur ve onlardan ders alırdı. Akşemsettin ve Molla Gürani en meşhur hocalarıydı, bilginleri çok sever ve hürmet ederdi. Adaletli bir hükümdardı, öğrenme tutkunuydu, okullar açtı, sanata önem verdi.
Özellikle gençlerimizin örnek alması gereken fevkalade meziyetli bir hükümdar. Onu iyi tanımalı, ülkü ve ideallerine sahip çıkmalı, mefkûrelerini yaşatmalıyız.
