Erken Cumhuriyet döneminde (1923-1946) Kadro Hareketi’nin ileri gelenlerinden Şevket Süreyya (Aydemir) ile Ahmet Ağaoğlu arasında devletçilik konusu etrafından önemli bir tartışma cereyan etti. Şevket Süreyya Bey ve Kadrocular, millî çıkarların kişilerin çıkarlarından önce gelmesi gerektiğini, ekonomik sıkıntıların başlıca sebebinin serbest piyasa ekonomisi olduğunu, tam müdahaleci bir devletçilik anlayışının benimsenmesinin zorunlu olduğunu savunuyorlardı. Ahmet Ağaoğlu ise Kadrocuların bu tekliflerinin bir çözüm üretmekten ziyade mevcut problemleri daha da büyüteceğini düşünüyor, liberal politikalara daha da ağırlık verilerek ferdin öncelenmesi, hürriyet alanlarının daha da genişletilmesi sayesinde mevcut krizlerin atlatılabileceğini savunuyordu.
Ahmet Ağaoğlu bu tartışma ekseninde yazdığı yazıları ve kendisine yöneltilen eleştirilere verdiği cevapları 1933 yılında Devlet ve Fert başlığıyla kitaplaştırdı. Kendisini Kemalist, demokrat ve inkılapçı olarak tanımlayan Ağaoğlu, Devlet ve Fert’te Kadrocuların devletçilik anlayışına getirdiği eleştirilerin yanında Doğu devletlerinin geri kalma sebeplerini, devlet ve birey arasındaki ilişkilerin doğasını, Doğu ve Batı’da devletin ve toplumun yaşadığı dönüşümleri de ele alır.
Ağaoğlu’nun diğer eserlerine nispeten karanlıkta kalmış bu önemli eseri yayına hazırlarken eserin imlasını günümüz imla kurallarına göre düzenledik. Okura yabancı gelebileceğini düşündüğümüz kavram ve kelimelerin sözlük anlamlarını dipnotlarda açıkladık. Esere bunun dışında bir müdahalede bulunmadık.
