Osmanlı tarihinin ilk resmi tarihçisi (vak‘anüvis) Mustafa Naîmâ’dır. Naîmâ’nın tarihinin en önemli kaynağı Şârihülmenarzâde Ahmed Efendi’nin notlarıdır. Bu eserin orijinali bugüne kadar tespit edilememiştir. Naîmâ, diğer kaynaklarla da mukayese ederek genişlettiği ve “Ravzatü’l-Hüseyn Fî Hulâsati Ahbâri’l-Hâfikayn” adını verdiği tarihinde 1592-1660 yılları arasındaki hadiseleri anlatır.
Naîmâ Tarihi, renkli tasvirleri, zaman zaman roman tadındaki anlatımları, olayları bütün teferruatıyla izah etmesi ve dönemin dedikodularını nakletmesi sayesinde büyük bir ilgiye mazhar oldu. Sonraki resmî tarihçilerin hiçbirinde bu kadar renkli anlatım, günlük dedikodular ve uzun konuşma metinlerine rastlanmaz. Osmanlı tarihine dair bilinen söylentilerin büyük bir kısmının kaynağı Gelibolulu Mustafa Âlî, Evliyâ Çelebi Seyâhatnâmesi ve Naîmâ Tarihi’dir. Bu yüzden Naîmâ Tarihi, en meşhur resmî Osmanlı tarihidir.
Osmanlı döneminde en fazla basılan tarih kitabı Naîmâ Tarihi olmuştur. Tam dört baskısı yapılmıştır. İlk baskısını 1734 yılında İbrahim Müteferrika yapmıştır. Cumhuriyet döneminde de iki defa basılmıştır. İlki, Zuhuri Danışman tarafından 6 cilt olarak 1967-69 yılları arasında günümüz Türkçesine çevrilerek yayınlanmıştır. İkincisi ise Türk Tarih Kurumu tarafından 2014 yılında özgün diliyle 6 cilt olarak yayınlanmıştır ancak bu neşirlerde matbu nüsha esas alınmıştır.
Elinizdeki neşir, Naîmâ Tarihi’nin yazmalarına dayanarak hazırlanmış ve yeniden günümüz Türkçesine çevrilmiş ilk yayındır. Evliyâ Çelebi Seyâhatnâmesi’ni günümüz Türkçesine çevirerek yayınlayan Seyit Ali Kahraman, Naîmâ Tarihi’nin bu neşriyle de büyük bir hizmete daha imza atmıştır.En meşhur ve renkli Osmanlı tarihi olan Naîmâ Tarihi’nin tarih meraklılarının ilgisini çekeceğinden şüphem yoktur.
Prof. Dr. Erhan Afyoncu
