Şeyh Şamil’in naibi olarak herkes tarafından
tanınan, gerçek bir tarihsel şahsiyet olan Hacı
Murat’ın son günlerini anlatan bu eseri tarihsel
bir roman saymak mümkündür. Tolstoy’un
ölümünden sonra yayımlanan Hacı Murat’da,
anlatılan olayların çok büyük bir kısmında,
Rus resmi kaynaklarına neredeyse harfiyen
bağlı bir anlatım söz konusudur. Ama işin esas
büyüleyici yanı şudur ki, burada okuduğumuz
Hacı Murat, tarihi bir belgede anlatılan,
komutan veya asiden ziyade, insanın aklına
Homeros’un kişilerini getiren efsanevi bir
kahraman gibidir.