Azerbaycan halkı yirmi beş yıldır Karabağ sorunuyla mücadele etmektedir. Ermeni milliyetçilerinin Azerbaycan toprakları ile ilgili asılsız iddiaları 1988 yılında Hankendi olaylarıyla yeni bir aşamaya girer, daha sonra sıcak savaşla sorun en üst seviyeye çıkar. Ermenistan, savaş sırasında SSC’nin siyasî, iktisadî ve askerî kaynaklarını en etkin şekilde kullanmasını bilmiştir. O dönemde, Azerbaycan’daki iç kargaşa, geçiş döneminin sıkıntıları, Azerbaycan’ın saygın politikacılarının, özellikle saygıdeğer devlet adamı Haydar Aliyev’in, çeşitli oyunlarla yönetimden uzak tutulması Ermenistan’ın lehine olur.
Azerbaycan topraklarının %20’sinin işgal edilmesi, bir milyonun üzerinde Azerbaycan halkının kendi ülkesinde mecburî göçmen olarak yaşaması, Ermenistan-Azerbaycan savaşının acı sonuçlarındandır. Bu durumu uluslararası kuruluşlar kabul etmemekte, fakat vahşete karşı bigane kalmaktadır. Azerbaycan, Ermenistan’dan işgal ettiği topraklardan askeri birliklerini çıkarmayı talep etmektedir.
Kardeş ülke Türkiye, 1993 yılında bu vahşetten dolayı Ermenistan’la bütün bağlarını koparmış, Azerbaycan’dan kardeş desteğini hiçbir zaman esirgememiştir.
Azerbaycan’a karşı toprak iddiası ve toprakların bir kısmının işgaliyle Ermenistan birçok problemle karşılaşmıştır. Ülke, bölgesel ekonomik projelerin dışında kalmak suretiyle milyarlarca dolarlık gelirden mahrum kalırken bu süreçte ekonomisinin modernleşmesini de sağlayamamıştır. Ülkeden insanlar kitleler halinde göç etmeye başlamış, sosyal ve ekonomik durum her geçen gün kötüye gitmeye başlamış, kendini tecrit ve militarist politika Ermenistan’ın geleceğini soru işareti altında bırakmıştır.
Karabağ sorununa rağmen, Azerbaycan’ın seçtiği akıllı politikayla dünyada hüsnü kabul görmüştür. İlham Aliyev’in takip et-tiği Haydar Aliyev’in siyasi okulu; demokrat bir devletin kuruluşuna, güçlü bir ekonomi temelinin oluşturulmasına, uluslararası arenada ülkenin hak edilen yerde temsil edilmesine imkan sağlamıştır. 2012 yılında kişi başına düşen gelir 550, emekli maaşı 180-190 dolar civarında olmuştur. Resmî istatistiklere göre 2001 yılında yoksulluk sınırında yaşayanların sayısı %46,7 iken, 2012 yılında bu rakam %7,6’e inmiştir. Son 9 yılda 1 milyonun üzerinde yeni iş yeri açılmıştır. Bu işyerlerinden 730 binden fazlası daimi statüdedir.
Azerbaycan’da yürütülen doğru politika sayesinde petrol dışındaki ekonomi gelişmiş, yıllık 25 milyar dolarlık devlet bütçesine ulaşılmış, 50 milyar dolarlık döviz birikimi sağlanmıştır.
Azerbaycan, topraklarının bir kısmı işgal edildiği için askeri sahada gelişmeye önem vermek zorunda kalmıştır. Bugün, Azerbaycan askeri kuvvetleri en modern silahlarla teçhiz edilmiş, bu alanda profesyonellik artmış, savunma sanayi için ayrılan bütçe Ermenistan’ın yıllık bütçesinden 1,5 kat artmıştır.
Karabağ sorunu sadece iki devlet arasında siyasi sorun olmaktan çıkmış uluslararası problem haline gelmiştir. Bugün bütün dünya; Ermenistan’ın uluslararası hukuk kurallarına saygı göstermediğini ve Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü tanımadığını bilmektedir. Bunun yanında, dünya devletleri Ermenistan’ın bölgede gerilime sebep olduğunun da farkındadır.
Ermenistan’ın uzlaşmaz tavırlarına rağmen problemin çözüme kavuşacağı günler yakındır. Sorunun çözümünde Azerbaycan aktif rol almakta ve problemi bizzat kendisi çözmek istemektedir. Azerbaycan’ın çağdaş düşüncesi, meselenin çözümüne ciddi olarak hazırlanması ve adaletli yaklaşımı barışı getirecektir.
Aydın Mirzezade - Bakü
