ENİS BATUR
Koşulların üretimi yönlendirmediği, handiyse belirlemediği söylenebilir mi? Asıl kavurucu konu ola ki bu. Sistemin beklenti tablosunun ayırdına vararak işe koyulan genç edebiyatçı, yazar adayı, baştan Piyasa’ya ayak uydurmayı pragmatik çözüm olarak görüyor. Şiirle, denemeyle başlayan biri, gecikmeden pembe romanlara, gazetede magazin yazılarına çark ediyor, ekranlarda özel yaşamıyla kendini göstermeyi seçiyor – seçim denilebilirse buna.
A. ÖMER TÜRKEŞ
Popüler kültürün roman şekline bürünmüş örnekleri günümüzde de sayısal üstünlüklerini koruyorlar. Ancak tartışamanın yönü değişti; artık çok satarlık üstünden tartışıyoruz romanları. Çok satan romanların yazarlarıysa –tıpkı eskiden olduğu gibi– kendilerini “yüksek edebiyat” içinde görüyorlar. Tartışılması gereken ve edebi açıdan sorun çıkaran şey, bir kitabın çok sevilip çok satması, yani “popüler”leşmesi değil, daha ilk baştan çok satmak amacıyla, satarlık kalıpları gözetilerek kaleme alınmasında.
MURAT GÜLSOY
Peki hakiki edebiyatla uğraşanlar neden popüler edebiyatı mesele edinirler? En önemli nedeni hakiki edebiyatın popüler edebiyatın egemenliğine boyun eğerek yok olacağı korkusudur: Yayıncılar gitgide sadece popüler edebiyat ürünlerini yayımlayacak, edebi-yazarlar da edebi çizgilerini piyasanın talepleri doğrultusunda şekillendirerek popüler-edebiyat-yazarlarına dönüşecek ve her şey piyasanın koşullarında tükenip gidecektir. Haksız bir korku sayılmaz. Belleğimizi yoklarsak edebiyat hayatına yüksek edebiyat yapıtlarıyla başlayıp gitgide irtifa kaybederek kolay-edebiyatın yüzeyselliğine gönüllü olarak teslim olan örnekleri hatırlayabiliriz. Ancak bu daha çok edebiyat sosyolojisini ilgilendiren bir konudur. Kolay-edebiyat ile edebi-edebiyat arasındaki farklar özellikle anlatım biçimlerinin okurların zihninde yarattığı değişimler açısından tartışıldığında çok daha verimli bir alana adım atarız.
UMBERTO ECO
Popüler roman diye bir şey var ve sınırları polisiyelerin ya da ikinci sınıf aşk romanlarının, plajlarda okunan, amacı yalnızca eğlendirmek olan kitapların çok ötesine geçiyor. Bu kitapların derdi yaratıcılık ya da biçim değil – başarıları tekrarlara yer vermelerine ve okurların hoşlandığı bir şablona uymalarına dayanıyor.
OYLUM YILMAZ
Popüler edebiyat piyasasına dair yönelttiğimiz tüm sorular bizi modern ve elbette özellikle postmodern edebiyatın temel kaygısına yöneltir. Türk romanına bakacak olursak yazar ve yazan kahramanların edebiyat geleneğimize damga vurması bile bu kaygının büyüklüğünü apaçık gözler önüne serer. Burada öne çıkan, kuşkusuz edebi geleneğimizin daha başlangıcında romanın eğitici bir tür olarak kabul edilmesi ve yazar figürünün sorumlu aydın figürüyle özdeşleşmesidir. Peki toplumsal bir misyon üstlendiği varsayılan sorumlu-aydın-yazar, popüler kültürün araçlarını kullanmadan topluma nasıl ulaşacak ve misyonunu nasıl sürdürecektir.
ERDİNÇ AKKOYUNLU
Yetkin bir okur, elindeki metni önce kendi edebi zevkine göre değerlendirir. Ardından yazarın romanda/öyküde ait olduğunu savunduğu edebi akıma ne kadar uyduğuna bakar. Sonra da metnin dünya edebiyatındaki yeri hakkında düşünür. Çoğu, okurken halledilen, biraz da araştırma yapılarak bitirilen bu değerlendirme sonucunda karara varır okur. Elindeki metin ya popülerdir ya da değildir. Ama bu karara varırken neleri göz önünde bulundurur?
SEMİH GÜMÜŞ
Yalnızca hikâyesine bakılarak okunan bir roman, yazınsal bir metin sayılmaz. Bir kurmaca metindir gene o, gerçek olmayan, gerçekliği çoğu kez yazarınca uydurulmuş. Buraya kadar tamam, ama kurmaca metinle yazınsallığı ayırt eden bir ince çizgi daha var: yazınsal dil. Yazınsal dil, yalnızca hikâyenin düzleminde kalındığında kullanılan düzanlatım dilinin yanında, çokkatmanlıdır. Sözün, doğrudan verilmiş anlamının yanı sıra, metin içinde bulunduğu bağlama göre, doğrudan söylenmemiş başka anlamlar da taşıyabilmesine olanak veren dildir yazınsal dil.
