Osmanlı Devleti’nin siyasal, toplumsal ve ekonomik açıdan en parlak dönemi Kanunî Sultan Süleyman (926 -974/1520-1556) ve II. Selim’in iktidarda olduğu yıllar (974-982/1566-1574) olmuştur. Bu durum idarî ve hukukî konular için de geçerlidir. Osmanlı Devleti’nde icraatlar Hanefî mezhebine göre yapılır, davalar şer’î mahkemelerde görülürdü. Zaman içerisinde ihtiyaçlar sebebiyle şer’î hukukun yanı sıra söz konusu hukuka aykırı olmayan bir nevi tamamlayıcı nitelik taşıyan örfî düzenlemeler yapılmış kanunnameler hazırlanmıştır. Kanunî dönemi bu tür uygulamaların zirvesini oluşturmaktadır. Şeyhülislam Ebussuud’un (ö. 982/1574) ortaya koyduğu hukukî yaklaşımlar da bu alandaki gelişmelere büyük ölçüde katkı sağlamıştır.
Osmanlı medrese/eğitim geleneğine göre başta temel İslam bilimleri olmak üzere birçok alanda çok sayıda âlim yetişmiştir. Bunlardan biri de Muhammed Birgivî’dir. Aslen Balıkesirli olan Birgivî’nin (ö. 981/1573) gerçek adı Muhammed b. Pir Ali b. İskender’dir. Ömrünün son on yılında Birgi medresesinde müderrislik yapması ve kabrinin orada bulunması nedeniyle Birgivî adıyla meşhur olmuştur. Başta “Vasiyetname (Risâle-i Birgivî)” ve “et-Tarîkatü’l-Muhammediyye” olmak üzere çok sayıda kitap ve risalesi olan Birgivî, Arap Dili ve Edebiyatı, tefsir, hadis, fıkıh, kelam ve tasavvuf gibi İslamî ilimlerde yetkin bir âlimdir. O, yaşadığı dönemde devlet ve toplum hayatında ortaya çıkan ve çoğu hukukî nitelik taşıyan meseleler hakkında görüş bildirmiş, kitap ve risaleler yazmıştır. Eserlerine bakıldığında onun fıkıhçı yönünün ağır bastığı görülmektedir. Zira o, kendi yazdıkları başta olmak üzere kendisine nispet edilenlerle birlikte yirmiden fazla kitap ve risalede fıkıh konularına yer vermiştir. Eserlerinden bazılarında tamamen fıkıh meseleleri yer almış, bir kısmında ise az sayıda fıkhî meselelere değinilmiştir.
Elinizdeki bu kitapta, Birgivî’nin başta temizlik olmak üzere kadınlara mahsus özel durumlar, abdest, gusül, namaz, oruç, hac, zekât, yemin, cenaze, telkin, ıskat-ı salat, devir, kabir ziyareti, ücret karşılığı Kur’an okuma, vasiyetler, vakıf, haklar, arazi, devlet yönetimi, mezhep, içtihad, taklid, tercih, şer’î hükümler, şer’î deliller ve deliller arasında teâruz gibi konularda fıkhî yaklaşımlarına yer verilmiş ve değerlendirmeler yapılmıştır.
