Osmanlı Türkçesi, ülkemizde tarih ilmine duyulan merak ve araştırma isteğinin artmasına bağlı olarak her geçen gün talep görmektedir. Bir araştırmacının herhangi bir sosyal vak‘a’dan tutun da siyasi bir geçmişi araştırma isteği onu arşivlere yönlendirmekte ve bu da kişide Osmanlı Türkçesini öğrenmenin her dil gibi elzem olduğu düşüncesini doğurmaktadır. Araştırmacı Türkçenin bu tarihî döneminde kullanılan alfabe ve okuma kurallarını öğrense bile yazılan vesikalarda kullanılan yazı (hat) çeşitliliği ileri derecede Osmanlı Türkçesi okuma becerisi gerektirmektedir. Bunu sağlamak isteyenler rik‘a, dîvânî, ta‘lik, siyâkat vb. birbirinden farklı yazı çeşitleriyle yazılmış yazma ve belgetürlerini inceleme ve okumaya, bu alanda daha fazla bilgiye sahip olma zorunluluğuna yöneltmektedir.
Elinizdeki kitapta Osmanlı Türkçesini öğrenmek isteyen kişiye kolaylık sağlaması için dilbilgisi bölümünden sonra matbû‘ metinler verdik. Metinleri verirken kişinin kendi okuyuşundaki hatâları kontrol edebilmesi amacıyla metin çevirileri ve özetlerini vermeyi uygun bulduk. İlerleyen sayfalarda el yazması örnekleri olarak rik‘a, dîvânî, siyâkat, siyâkat kırması vb. yazı türlerinden örnekler verirken aynı şekilde bu vesîkaların özetleri ve çevirilerini de vermiş bulunmaktayız. Yazı türlerinin yanında araştırmacıya rehberlik edebileceği düşüncesiyle Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan telhis, hatt-ı hümâyûn,tezkire, berât, nişân, nüfûs defteri, temettu‘ât defteri, şer‘iyye sicili,mazbata, hüccet, mühimme defteri, muhâsebe defteri, sened-i hakânî vb. belge vedefter çeşitlerinden örnekler sunduk.
