ŞEHRENGİZ, bir şehri övgü diliyle anlatan; anlatırken, o şehrin güzellerine, güzelliklerine, toplumsal hayatına ilişkin söyledikleriyle şehrin bir başka yüzünü göstermeyi amaçlayan bir mesnevi türü.
Kayıtlarda, 16. yüzyılda Mesihi ile başladığı ve 18. yüzyılın sonuna kadar kullanıldığı yazılı.
Bu süre içinde, birçoğu günümüze ulaşmamış 68 yapıtın kaleme alındığı; bunların 8 ya da 9’unun Bursa’ya ait olduğu biliniyor.
Bursa için yazılan ilk şehrengiz, 1522 tarihli Lamiî Çelebi’ninŞehr-engiz-i Brusa’sı.
Son şehrengizse, 1707’de İsmail Beliğ tarafından yazılmış: Şehr-engiz-i Cilve-resâ ve Âyine-i Hûbân-ı Brusa.
BURSA, hiç kuşku yok ki, üzerine şehrengizler yazılmayı hak eden bir şehirdir. Osmanlı burada kurulmuştur, imparatorluğun ilk başkentidir ve padişahları bağrına almış iki şehirden ilkidir. Ağırbaşlılığı, bilgece suskunluğu belki görmüş geçirmişliğinden, belki de geçmişin sırlarla yüklü ağırlığını omuzlamak zorunda kalmasındandır.
SADEKÂRda bir şehrengiz; 21. Yüzyılda kaleme alınmış bir Bursa şehrengizi. Osmanlı tarihi ve Bursa üzerine yazılan, aklımızı karıştıran ve bizi şaşırtan bir kitap. Bir ölü hayaller-hâl edilmiş şehzadeler destanı, manzum bir kara-tarih.
DEMİRCİ’nin Hüznün Yarıçapı’ndan Şifasız Otlar Kitabı’na uzanan ince şiir işçiliği Sadekâr’la sürüyor.
Halûk Cengiz
