Sâmipaşazâde Sezâi'nin Sergüzeşt adlı romanı gerici, ilkel, feodal toplumsal ilişkilerin dayattığı zorunluluklar yüzünden yaşanamayan bir aşkın marazî hikâyesidir.
Sergüzeşt, sevgiliyle yaşanma ihtimali olmayan umutsuz bir aşkın romanıdır, uzunca söylemek gerekirse, Sergüzeşt, dönemin ve toplumsal sınıfların yarattığı insan doğasına aykırı gerici ve ötekileştirici toplumsal koşullar nedeniyle sevgiliyle murat alıp verilerek doyasıya yaşanması olasılık dâhilinde olmayan bir gönül macerasının romanıdır.