İslâm dininin temel iki kaynağını oluşturan Kur’an ve Sünnet’ten ilki nâzil olmaya başladığı günden itibaren okunmuş, ezberlenmiş, ibadetlerde tekrar edilmiş ve yazı ile tesbit edilmiştir. İrade-i ilâhiyyenin bu tecellisi başka bir vahiy ürününe nasip olmamıştır. Son peygamber Muhammed aleyhisselâ-mın sözlü ve fiilî sünneti de ilk günlerden itibaren büyük bir önemle hıfzedilmiş, kavranmış, hayatta uygulanmış, sonraki nesillere intikal ettirilmiş, kısmen kayda geçirilmiş, tâbiîn döneminden itibaren de toplanıp tasnif edilmeye başlamıştır.
Müslümanın Kur’ân-ı Kerîm’e, dolayısıyla bu vahyin sahibi olan Allah’a, tebliğ edicisi, açıklayıcısı ve uygulayıcısı olan Resûlullah’a karşı vazifesi, kelâm-ı ilâhîyi okumak, anlamak ve hayata geçirmektir. Cenâb-ı Hak her peygambere hitap ettiği topluluğun dilinde vahiy göndermiştir. Son Peygamber’in ilk muhatapları Arap olduğundan son vahiy de Arapça olmuştur. Ancak bu peygamber evrensel bir mesajla gelmiş, kendisine “Ey insanlar! Ben size, hepinize hitap etmek üzere görevlendirilmiş bir Allah elçisiyim” demesi emredilmiştir. Kur’an, namaz gibi ibadetlerde kendi diliyle okunur; namaz ki -rahmetli Nurettin Topçu’nun söylediği gibi- zihnî değil, kalbî bir ameldir, zihnin işleyişine değil, gönlün yücelişine vasıtadır; Allah ile kendi vahyinin dilinden konuşmaktır. Kur’an namaz dışında da aslî diliyle ve herhalde aynı amaçla elbette okunur. Ancak Kur’an’ın gönderiliş hikmeti okunup anlaşılmasıdır. Bunun ise okuyucunun bildiği bir dille olması gerekmektedir.
İslâm dininin ikinci temel kaynağını teşkil eden sünnete gelince, şüphe yok ki Resûlullah beşer olup insanüstü herhangi bir nitelik veya özelliğe sahip değildir. Ancak Allah’ın âyetlerini okuyup tebliğ eden, kitabı, hikmeti ve bilmediğimiz nice şeyleri öğreten ve bizi mânevî arınmaya tâbi tutan bir Resul’dür. O, Allah’ın bir şahidi, müjdeleyicisi ve uyarıcısı, Allah’ın davetçisi ve nur saçan kandilidir. Yüksek ahlâk sahibi, örnek bir insan. Kendisine itaatin Allah’a itaate götürdüğü, kendisine uymanın Allah’ın sevgisini celp ettiği, âlemlere rahmet bir insan. Müminlere kendilerinden daha yakın, alabildiğine şefkatli ve merhametli bir peygamber. Rahmetli Mahmut Celâlettin Ökten hocanın tekrar tekrar söylediği gibi “Allah’a giden bütün yollar kapalıdır, ancak Hz. Muhammed s.a.’in yolu açıktır.”
Resûl-i Ekrem’in sözleri, fiilleri, yani hayatı ve şahsiyeti olmasaydı İslâmiyet’in benimsenmiş, dünyada yerini almış, günümüze intikal etmiş ve yeryüzü nüfusunun dörtte birinin gönlünü fethetmiş bir din olması imkân dahiline girmezdi. Bu sebeple onun sözlerini ve dolayısıyla fiillerini, başka bir deyişle hadis külliyatını derleme, tasnife tâbi tutma ve her dildeki insanın okuyup anlamasına hazır şekle getirme uğruna tâbiîn döneminden itibaren büyük gayretler sarfedilirken, Rasûlullah’ın hayatıyla da çok sayıda siyer müellifi meşgul olmuştur.
Günümüzün gayretli, çalışkan, zamanın kıymetini takdir eden araştırmacılarından eski öğrencim, Allah yolundaki mesai arkadaşım Ahmet Tekin, yukarıda temas ettiğim her iki konuda büyük emekler sarfetmiş bulunmaktadır. Onun Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru adlı tefsirî Kur’an meâli kendisine has bir konuma sahiptir. Bu eserinde ilâhî hitabın ne demek istediğini Türk okuyucusuna anlatmayı amaçlamış ve başarmıştır. Ayrıca kitaptan faydalanmayı kolaylaştırmak için ona geniş bir indeks ve yol gösterici bilgiler eklemiştir. Sünnetin Anlaşılmasına Doğru adlı eserine gelince, burada da Hz. Peygamber’in 8.000’i aşkın hadisini aynı mahiyetteki bir yöntemle Türkçe’ye aktarmış ve istifadeyi arttırmak için yardımcı üniteler eklemiş, farklı baskı teknikleri kullanmıştır. Ahmet Tekin’in, gerçekleştirdiği çalışmaları kendi haline bırakmayıp daima geliştirmeyi amaç edinmesi de takdire değer başka bir özelliğidir.
Prof. Dr. Bekir TOPALOĞLU
