Thukydides’ten Özür Dileyerek¨, kültürel antropolijinin kurucu isimlerinden Marshall Sahlins’in başyapıtlarından biridir. Sahlins bu eserinde, çok zengin bir tarihsel ve etnografik malzeme eşiliğinde antropolojiinin tarihyazımına yapabileceği katkıyı araştırır. Sahlins, Thukydides’ten ¨özür dileyerek¨, bu büyük ismin tarihini yazdığı Atina ile Sparta arasındaki Peloponnesos Savaşı’nı, MS 19. Yüzyılda Fiji krallıkları Bau ile Rewa arasındaki ¨Polinezya Savaşı¨yla karşılaştırır. Batı düşüncesini derinlemesine etkileyen Thukydides, tarihe insanın ¨güç ve kâr sarzusunun¨ yön verdiğini savunur. Peki tarih, insan doğasına atfedilen bu evrensel eğilimlerden hareketle okunabilir mi? Kültürü dışarda bırakarak ¨insan doğasından¨ hareket eden Thukydides’in tersine Sahlins, insanın kültürel bir varlık olduğu görüşündedir. Böylece, Atina ile Sparta’yı olduğu kadar Bau ile Rewa’yı da birbirine bağlu bir tarihsellik içinde gelişmiş kültürel-tarihsel oluşumlar olarak analiz eder. Bu oluşumlar içinde eyleme geçen insanlar da motivasyonlarını birbirinden farklı düzenlerden, ilişkiler ve değerler bütününden alırlar.
YAZAR HAKKINDA: Marshall Sahlins zamanımızın en önemli antropologlarından biriydi ve kültürel antropolojinin kurucu isimleri arasında yer alıyordu. Chicago Üniversitesi Antropoloji ve Sosyal Bilimler Bölümü’nde Emeritus Profesör olarak görev yapıyordu. Nisan 2021’de yaşama veda etti. Sahlins’in, ilkel toplumların ekonomileri ve Avrupa yayılmacılığının Yerli kültürler üzerindeki etkilerine dair çalışmaları, akademide ve popüler alanda önemli tartışmalara yol açtı. Sahlins’in eserleri genel kabul gören “ilerleme”, “kültürel üstünlük” gibi Avrupa-merkezli anlayışları sorguladı. Ortaya koyduğu çalışmalar, kültürün, insanların algıları ve eylemleri üzerindeki gücünü göstermeye odaklanmıştı. Marshall Sahlins’in başlıca eserleri arasında şunlar sayılabilir: Social Stratification in Polynesia (1958), Stone Age Economics (1972) [Türkçesi: Taş Devri Ekonomisi, çev. Taylan Doğan, Şirin Özgün, bgst Yayınları, 2010], Culture and Practical Reason (1976), Islands of History (1987) [Türkçesi: Tarih Adaları, çev. Hakan Arslan, Dost Kitabevi, 1998], How “Natives” Think: About Captain Cook, For Example (1996), Apologies to Thucydides: Understanding History as Culture and Vice Versa (2004) [Türkçesi: Thukydides’ten Özür Dileyerek: Tarihi Kültür ve Kültürü Tarih Olarak Anlamak, çev. Ebru Kılıç, bgst Yayınları, 2022], The Western Illusion of Human Nature (2008) [Türkçesi: Batı’nın İnsan Doğası Yanılsaması, çev. Emine Ayhan, Zeynep Demirsü, bgst Yayınları, 2012].
