Toprak İşleri ve îş Makineleri (Yapı Teknolojisi) dersi, İnşaat Mühendisliği Bölümü ve Meslek Yüksekokulu İnşaat Programlarında meslek dersi olarak okutulmaktadır. Günümüzde iş makineleri, her türlü inşaat ve sanayi tesislerinin alt yapı çalışmalarında, kara ve demiryolları ile barajların yapımında kullanılmaktadır. İnşaat programı öğrencilerine hızla gelişen iş makinelerinin özellikleri, verimlilikleri ve birbiriyle olan farklılıkları anlatılarak ilerde görev alacakları şantiyelerde; iş makinelerinin güvenli bir şekilde çalıştırılması, enerji ve zamandan tasarruf edilmesini sağlamaktır.
Hangi iş makinesi ile hangi işin yapımının daha ekonomik olacağı ve yapılacak işlerde sağlanan ekonominin inşaatın maliyetine etkisi anlatılmaya çalışılacaktır. Bunun için kullanılacak iş makinelerinin güçleri, üretim kapasiteleri, verimliliklerine bağlı olarak toprak malzemenin türleri ve özelliklerini bilinilmesinin gerektiği anlatılmaya çalışılarak, hafriyat projelerine başlamadan önce maliyet analizi yapma imkânını sağlamaktır.
Toprak işleri, sadece bir yerden toprak malzemenin kazılıp başka bir yere dökülmesi olarak düşünülmemelidir. Aynı iş için başka bir yerden işin özelliklerine uygun olan malzemenin, gevşetilmesi, yüklenmesi, nakledilmesi, serilmesi, sıkıştırılması ve istenilen dolgu kesitinin teşkili olarak da düşünülmelidir.
Bu kitap ana başlıklarla; Toprak İşlerinde kullanılan zeminin tanıtımı, değişik şekillerde sınıflandırılması, sökümlerine göre zeminin sınıflandırılması, sıkıştırılması, dolgu malzemesi olarak zemin dolgularının oluşturulması, sıkıştırılması, kabarması, oturması, ağırlığı, zemin şevleri, sıkıştırma amacı, sıkıştırma işlemlerinin ölçülmesi, dolgulara verilecek yükseklik fazlası, dinamik ve mekanik sıkıştırma araçlarım kapsamaktadır.
Basit el aletleri ile kazı, yükleme ve nakliye hesap ilkeleri ile Toprak İşlerinde kullanılan iş makinelerinin tanıtımı yapıldıktan sonra makinelerin verimlilik hesapları yapılarak inşaat programı öğrencilerine, şantiyedeki uygulamalarda karşılaşabilecekleri sorunlarda yararlı olabilme, bu kitabın ıra amacını oluşturmuştur.
Günümüzde iş makineleri, şantiyedeki çalışmaların %40-%80’e ulaşmış olması nedeniyle, bu derece yüksek oranda işlerimizi kolaylaştıran iş makinelerinin şantiyelerde çalışanların karşılaşabileceği tehlikelere karşı önlemlerinin alınması ve güvenliklerin sağlanmasının önemini bir kat daha artırmaktadır.
Şantiyelerde, kazalara neden olan insan, makine-malzeme faktörlerine değinerek, iş makineleri çalıştırılırken, taşınırken, çekilirken ve yıkım işlerinde kullanılırken iş makineleri için alınacak güvenlik önlemlerine de değinilmeden geçilmeyecektir.
Yukarıda sıralanan amaçları yakalayabilmek için konular içinde yer alan bolca resim ve problem çözümüne ağırlık vererek, faydalı bir kitap olacağı kanaatini taşımaktayım.
Her yıl güncellenerek yapılan çalışmalara rağmen saptanabilecek hataların öncelikle hoşgörülü değerlendirilmesini diler, sonraki yenilemelerde bu hataların asgariye ineceği inancını taşımaktayım.
01.07.2009
Öğr. Gör. B.Mazlum Birecikli
Batman Üniversitesi înşaat Programı
(Önsöz'den)
