Emevî hilafetinin Mervânîler kolunun üçüncü halifesi Velîd b. Abdülmelik’in hilafet yılları Emevî Devleti’nin en görkemli ve parlak yıllarına tekabül ediyordu. O, Emevî halifelerinin en önemlilerinden birisi olduÄŸu gibi aynı zamanda büyük bir komutandı. Babasının bıraktığı yerden Bizans’la mücadeleyi sürdürdü. Irak valisi Haccâc’ın meÅŸhur komutanları Mâverâünnehir fatihi Kuteybe b. Müslim ve Sind fatihi Muhammed b. Kâsım ile Endülüs fatihleri Târık b. Ziyâd ile Musâ b. Nusayr, onun takriben 10 yıllık idaresi ve komutası altında büyük askerî baÅŸarılara imza atarak, Mâveraünnehir, Sind ve Endülüs’ün içinde bulunduÄŸu çok geniÅŸ toprakları Ä°slâm halifeliÄŸine dâhil ettiler. Yönetiminde Ä°slâm ülkesi en geniÅŸ sınırlarına ulaÅŸarak Müslüman idaresi çok daha geniÅŸ bir bölgeye yayıldı.Â
Bilhassa Mâveraünnehir ve Ä°spanya’nın Müslümanlar tarafından fethi dünya siyaset ve medeniyet tarihi için oldukça mühim bir yer iÅŸgal ediyordu. Fetihlerle birlikte buralarda inÅŸa edilen mescitler, bu bölgelerde Müslümanlığın yayılmasına büyük hizmet etti. Ä°slâm fetihleri bu coÄŸrafyaları tahrip etmediÄŸi gibi bölge insanının Ä°slâm çatısı altında birleÅŸmelerine ve kaynaÅŸmalarına imkân saÄŸladı. Bu sınırlar içerisinde büyük bir refah devleti tesis edildi. Halkın yararına iÅŸler yapıldı, fakif ve muhtaçlar gözetildi, hastalara hizmetçiler tayin edildi, dilenmeyi önleyebilmek adına tahsisatlar oluÅŸturuldu.Â
Velîd döneminde İslam ülkesinin hemen her yerinde eş zamanlı olarak büyük bir imar faaliyetine girişildi. Yollar yapıldı, kuyular açıldı, hastahaneler ve okullar oluşturuldu. Kâbe’nin tamiri, Mescid-i Harâm ile Medine Mescidi’nin genişletilmeleri, Mescid-i Aksâ, başkent Dımaşk’a yaptırılan Ulu Camii, San’a Ulu Camii, Haleb Ulu Camii ile Fustat’taki Amr Camii’nin yeniden inşasında olduğu gibi bu dönemde gerçekleştirilen bir dizi imar faaliyeti dinî mimari açısından oldukça önemliydi.
Â