XX. yüzyıla değin dil-gerçeklik ilişkisini çoğunlukla tekābüliyetçi doğruluk kuramına göre değerlendiren anlayış, Wittgenstein’ın ilk dönem felsefesini temsil eden Tractatus’ta metafiziğin çekiminden arındırılarak yeni bir değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Buna göre dilin mantıksal ifade formu mümkün dünyanın sınırıyla kayıtlanmıştır. Ancak Wittgenstein’ın Tractatus’ta gerçekleştirmeye çalıştığı dilin dünyayla sınırlanması ve metafizik problemlerden arındırılmasının bütünüyle başarıya ulaştığı söylenemez. Tractatus’un en son önermesinde eserin baştan sona inceden inceye temellendirdiği mümkün dünyayla sınırlı mantığın ifna edildiği görülmektedir. Bu başarısızlığın temelinde mantığın tümel ve soyutlayıcı karakterinin etkin olduğu bizatihi Wittgenstein’ın dilinde ifadesini bulur. Kaldı ki Wittgenstein’ın bu ilk dönem dil ve mantık ilişkisini mümkün dünyanın ontolojik karakteriyle sınırlayan analizi kendi içinde yer yer yetersizliğini de ifşa eder görünmektedir. Bu ifşalar onun ruhundaki, iddialı dil ve mantık analizinin işaret ettiği yetersizliğin, dilin, sonraki süreçte kullanımında giderileceğini ima etmektedir. |