Bu çalışma içtihatlı mevzuat incelemesidir. (TBK. 207 – 284 maddelerinde) düzenlenen,
Özel Borç İlişkileri ile ilgili genel bilgiler, açıklama ve örneklerle. çalışmaya alınmış, güncel ve yeni tarihli Yargıtay kararları ile araştırılmıştır.
Çalışmadan Özetler;
TBK 207 maddesi uyarınca, satıcı satılanın mülkiyetini alıcıya devretme, alıcının ise buna karşılık bir bedel ödeme borcu üstlenmektedir. Gerek 6098 sayılı TBK'nın 208 ve Türkiye'nin de tarafı olduğu Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (Viyana Sözleşmesi)'nin 67. ve 4. maddeleri gerekse CIF satış kuralları uyarınca, yükün taşıma aracına yüklenmesiyle birlikte hasar ve yararın alıcıya geçmesi mülkiyetin de taşıyıcıya teslimle alıcıya geçmesi anlamına gelmez. Keza CMR Sözleşmesinin 12. maddesi uyarınca da, gönderen, malı taşıyıcıya teslim ettikten sonra, teslimi yapılacağı yeri değiştirme veya sevk mektubunda gösterilen alıcıdan başkasına teslim etmesini istemek suretiyle yüke tasarruf etme hakkına sahiptir.
Taşınır satışları 6098 sayılı TBK’nın 209 vd. maddelerinde düzenlenmiş olup, TBK’nın 210.maddesi uyarınca taşınır satışlarında satıcının borcu malın mülkiyetini geçirmek, alıcının borcu ise TBK’nın 232. maddesinin "Alıcı, satış sözleşmesinde kararlaştırılmış olduğu biçimde satış bedelini ödemek ve kendisine sunulan satılanı devralmakla yükümlüdür." hükmü uyarınca taraflar arasında kararlaştırılmış satış bedelini ödemek ve satın alınan devir almaktır.
Taşınmazın kısmen mülkiyet hakkını kaybeden davacı, TBK'nın 218. maddesi gereğince zapta karşı tekeffül kurallarına göre davalı satıcıdan bu yüzden uğradığı zararın giderilmesini isteyebilir. Yine aynı maddenin 2. fıkrası uyarınca davacı, satılandaki bu durumu bilseydi onu satın almayacağı durum ve koşullardan anlaşıldığından sözleşmenin sona ermesine karar verilmesini talep edebilir. Bu durumda, davacı, satılanın elinde kalmış olan kısmını o zamana kadar elde etmiş olduğu yararlarla birlikte, satıcıya geri vermekle yükümlüdür.
Böyle bir satıştan dolayı satıcı, zapt nedeniyle alıcının uğradığı gerçek zarardan sorumludur. TBK'nın 218. maddesinde hükme bağlanan zarar ve ziyanlardan sorumlu tutulmak için satıcının kusurlu olması gerekmez. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi'nin yerleşik içtihatlarına göre, davacının uğradığı gerçek zarar, taşınmazın tapu kaydının iptali davasının kesinleştiği tarih itibarıyla rayiç değerinden ibarettir. (Yargıtay 13. Hukuk Dairesi'nin 16.02.2012 gün, 2010/11663 Esas - 2012/3012 Karar, 02.03.2007 gün, 2006/12881 Esas - 2007/2851 Karar, 31.01.2019 gün, 2016/5839 Esas - 2019/884 Karar vb. ilamları)
Yine, davacı, zapta karşı tekeffül hükümlerine göre taşınmazın tapu kaydının iptali davasında kendisinden tahsiline karar verilmiş olan ve ödemek zorunda kaldığı yargılama gideri ve ücreti vekaleti de gerçek zararı kapsamında davalıdan talep edebilir. (Yargıtay 13. Hukuk Dairesi'nin 22.12.2011 gün, 2011/11377 Esas, 2011/20169 Karar sayılı ilamı vb.)
Bu eserin hazırlanmasında büyük özveride bulunarak yardımlarını esirgemeyen, Sn. Alihan YENİPINAR’a, en içten duygularımla minnet ve şükranlarımı sunarım.
Eserin basımını üstlenen;
Platon Yayınevi çalışanlarına ve emeği geçenlere çok teşekkür ederim.
Filiz BERBEROĞLU YENİPINAR
