Osmanlı coğrafyasında, etkilerini bugün dahi hissettiğimiz büyük ve kalıcı değişimler yaratan ve izler bırakan “inkılab-ı azim” ya da “10 Temmuz inkılabı” adı verilen ve yeniden ilgi odağı olan Meşrutiyet dönemini, Tanzimat’tan başlayarak izdüşümünü çıkarmayı amaçlayan belgesel içerikli ve arşivsel unsurlarla zenginleştirilmiş bir çalışmadır. Osmanlı’nın yaklaşık son yüzyıllık döneminden Cumhuriyet’e devreden siyasal düşünce mirasına yakından bakıldığında, Cumhuriyet Türkiyesi’ndeki birçok kurum gibi siyasal, toplumsal, akımların kökenini ve gelişimini Osmanlı modernleşme sürecinde özellikle de I. ve II. Meşrutiyet’te bulmak söz konusu olacaktır.
Demokrasi, Cumhuriyet, özgürlük, eşitlik, irtica vb. modern siyasal kavramlar, keza İslamcılık, milliyetçilik(ler), (Türk, Sırp, Rum, Romen, Bulgar, Ermeni, Arnavut, Arap ve Kürt milliyetçilikleri), sosyalizm, feminizm, pozitivizm, materyalizm, kapitalizm birçok toplumsal kuruluşu ve kurtuluş düşünceleri hepsi bu dönemlerde literatüre girmiş ve gündem oluşturmuştur.
Yüzüncü Yılında II. Meşrutiyet adlı eserdeki makaleler Cumhuriyet Türkiyesi’nin batılılaşma süreci, anayasacılık hareketi, siyasal düşünce oluşumlarının tohumları, liberal yönetim anlayışı, muhalefet hareketleri, iktisat ve toplum düşüncesi, kadın ve aile tartışmaları ile ilgili tatminkâr bir çerçeve çizerken, Osmanlı modernleşmesi ile Cumhuriyet modernleşmesi arasındaki “süreklilik ve kopuş” tartışmalarını birçok açıdan değerlendirmeye yarayacak katkılar içermektedir. II. Meşrutiyet’in dili çözümlendiğinde Cumhuriyet Türkiyesi’nin daha sonraki modernleşme projeleri çok daha iyi anlaşılacaktır.
