İsmail Hâmi Danişmed, büyük bir tarihçi olduğu kadar, hem Mütareke devrinde gazeteci olarak işgalcilerle karşı mücadele ettiği, hem de Amerikan mandasını savunduğu Sivas Kongresi’nde Mustafa Kemal’le ters düşerek yaşadığı ciddi savrulma yüzünden Ankara İstiklâl Mahkemesi’nde yargılandığı için aynı zamanda tarihçilerin ilgi alanına giren siyasî bir figürdür.
Danişmend, Arapça, Farsça, Fransızca, İngilizce, Latince ve Sümerce biliyordu. İstiklâl Mahkemesi’nde beraat ettikten sonra devlette hiç görev almamış, kendini tarih araştırmalarına vererek dört ciltlik İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi’ni yazmış, öte yandan Râbia Hâtun imzasıyla yazdığı lirik kıt’alarıyla hararetli tartışmalara yol açarak edebiyat dünyasını yıllarca meşgul etmişti.
Beş evlilik yaşayan Danişmend, genç yaşında hayata veda eden ikinci eşi Nâzan Hanım’ı son nefesine kadar sevdi ve onun mezarına gömüldü. Râbia Hâtun şiirlerinin asıl muhatabı olan Nâzan Hanım, Fethi Ahmed Paşa’yla Eğinli Said Paşa’nın torunlarındandı.
Tarih anlayışıyla ve Râbia Hâtun kimliğiyle çok tartışılan ve 1950’lerde, evinde yaptığı cumartesi toplantılarıyla geniş bir sanat ve edebiyat çevresi oluşturan Danişmend’in heyecan verici ve renkli hayatını Beşir Ayvazoğlu’nun kaleminden soluk almaksızın okuyacaksınız.
