Türkiye’nin İstanbul’dan sonra ikinci büyük sanayi metropolü olan Kocaeli, tarih boyunca sosyo-ekonomik faaliyetlerin ve siyasi olayların önemli bir kavşağında yer almıştır. Tarihte olduğu gibi stratejik konumu, korunaklı körfezi, doğal kaynakları, ulaşım ağlarına yakınlığı gibi nedenlerle Türkiye’nin en önemli üretim merkezlerinden biri olma özelliğini günümüzde de devam ettirmektedir. Otomotiv, kimya, demir-çelik ve gemi sanayisinden lojistik ve teknolojiye kadar geniş bir yelpazede faaliyet gösteren Kocaeli sanayisi, yalnızca Türkiye’ye değil, dünya pazarlarına da katkı sunmaktadır. Günümüzde Kocaeli denince sanayi, Türkiye’de sanayi denince Kocaeli akla gelmektedir.
Kocaeli, İzmit merkez ve çevresiyle birlikte 2800 yıllık geçmişe sahip kadim yerleşim yerlerinden biridir. Nikomedia kenti (eski İzmit) yaklaşık 188 yıl Bitinya Krallığına, M.S. 284-M.S. 330 yılları arasında Roma İmparatorluğuna başkentlik yapmış; tarihte Roma, Antakya ve İskenderiye gibi dünya kentlerinden biri haline gelmiştir.
Evliya Çelebinin tabiriyle “ağaç denizi” ormanları, limanları, ulaşım imkanları ve stratejik konumu nedeniyle Osmanlı döneminde de sanayi faaliyetleri açısından etkin olan Kocaeli, Tanzimat döneminde kurulan Hereke Dokuma Fabrikası (Hereke Fabrika-i Hümâyûnu), İzmit Çuha Fabrikası ve diğer sanayi tesisleri ve sahip olduğu potansiyel nedeniyle yabancılar tarafından “Türk Manchester ve Leeds’i, Türk Birmingham ve Sheffield’i” şeklinde benzetmelere konu olmuştur.
Cumhuriyet döneminde Kocaeli sanayisi, Gölcük tersanesi, kâğıt fabrikaları, TÜPRAŞ ve diğer kamu ve özel sektöre ait yerli ve yabancı sanayi tesisleri ve organize sanayi bölgeleriyle sanayi üretimi açısından İstanbul’u izlemiştir. Büyüyen İstanbul sanayisinin alternatif üretim mekânı olmuştur.
Kocaeli Sanayi Tarihi kitabı, Türkiye’nin önemli sanayi merkezlerinden biri olan Kocaeli sanayisinin tarihsel ve sektörel gelişimini ele alıyor. Kitap, bölgenin sanayileşme sürecine yön veren faktörleri derinlemesine incelerken, Kocaeli'nin sanayi kimliğini şekillendiren tarihsel olayları ve ekonomik dinamikleri de kapsamlı bir şekilde analiz ediyor.
Birinci bölümde, sanayileşmenin dünya genelindeki tarihsel süreci ile sanayi devrimlerinden Türkiye’deki sanayi bölgelerine kadar geniş bir perspektif sunuluyor. Sanayi stratejileri ve Türkiye’nin sanayileşme politikaları üzerine detaylı bilgiler veriliyor. İkinci bölüm, sanayinin anlamı ve önemi üzerinde durarak sanayi kalkınma ilişkisini inceleyen teorik yaklaşımları okuyuculara sunuyor. Sanayi devrimleri, Sanayi 4.0 ve sanayi faaliyetlerinin sınıflandırılması gibi modern sanayi unsurları da bu bölümde inceleniyor.
Kitabın üçüncü bölümü Kocaeli’nin tarihine, coğrafyasına ve nüfusuna odaklanarak bölgenin genel bir tanıtımını yapıyor. Ardından dördüncü bölüm, Antik Çağ’dan Cumhuriyet dönemine kadar uzanan geniş bir zaman diliminde Kocaeli’ndeki sanayi faaliyetlerine dair yapılan literatür çalışmalarını içeriyor.
Kocaeli’nin sanayi geçmişi beşinci ve altıncı bölümlerde Bitinya, Roma ve Bizans’tan Osmanlı'ya kadar geniş bir yelpazede ele alınıyor. Kocaeli’nin tersaneleri ve önemli sanayi merkezleriyle olan tarihi önemi detaylandırılıyor. Cumhuriyet’in ilk yıllarında sanayileşme sürecini inceleyen yedinci bölüm, devletçilik politikalarının Kocaeli sanayisine olan etkisini ortaya koyuyor.
Sekizinci ve dokuzuncu bölümler, çok partili dönemdeki sanayi gelişimi ile 1980’lerden itibaren ihracata yönelik sanayi stratejilerini ve bölgenin serbestleşme politikalarını kapsıyor. Son olarak, günümüz Kocaeli sanayisinin durumu onuncu bölümde detaylı verilerle anlatılıyor; Kocaeli’nin Türkiye ekonomisindeki yeri, dış ticaret performansı, yabancı sermaye yatırımları ve organize sanayi bölgeleri üzerine derinlemesine analizler sunuluyor.
