ModernleÅŸme Döneminde Osmanlı’da Ä°lköğretim, eÄŸitim sahasındaki en geniÅŸ çerçeveli teÅŸebbüslerden biri olarak, Osmanlı eÄŸitimini uzun yıllar yönlendiren bir sistemin meydana getirildiÄŸi Maarif-i Umumiye Nizamnamesi’nden Birinci Dünya Savaşı’na kadar süren dönemi ihtiva etmektedir.Â
Bu çalışmada Tanzimat’tan sonra ilköğretimdeki geliÅŸmelere ana hatlarıyla temas edilmiÅŸ, ilköğretimin bürokratik teÅŸkilatlanmasındaki deÄŸiÅŸiklikler ve bu sahada Birinci Dünya Savaşı’na dek süre giden arayışlar ele alınmıştır. Ä°lköğretim kurumlarındaki deÄŸiÅŸim ve dönüşüm deÄŸerlendirilerek iptidai ve rüşdiye okulları; tarihî geliÅŸim, teÅŸkilat ve idari yapı, öğretim kadrosu, öğrenciler, eÄŸitim–öğretim, bina, ders araç ve gereçleri baÅŸlıkları altında incelenmiÅŸtir.Â
Ayrıca Birinci Dünya Savaşı’na kadar ilköğretim sistemindeki yenileşme dinamiğini kavrayabilmeye yönelik olmak üzere eğitim sahasındaki reformlar, memleketteki ekonomik ve sosyal değişimle irtibatlandırılmak suretiyle ele alınmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, ilköğretimde izlenen ekonomik politikalara, ilköğretim anlayışındaki değişime ve dönüşüme yer verilmiştir. İlköğretim-toplum ilişkisine nasıl bir model/modeller içinde yaklaşıldığını irdelemek maksadıyla, kozmopolit yapının ilköğretim üzerine etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır.