Medeniyetler beşiği olan Türkiye, depremlerin de zaman zaman beşik gibi salladığı bir coğrafyadır. Bu beşik, uyuttuklarını deprem haberi ile acılı günlere uyandırmakta, kendine has üslûbuyla üzüntülerle, yıkımlarla tanıştırmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı’nda yer alan Suşehri Bölgesi toprağındaki deprem kırıklarını jeoloji tarihine acılı bir hediye olarak taşırken bölge insanı da bu üzüntülü gerçekliği bir öykü gibi anlatarak tarihten etnografyaya, anılara ve elimizdeki bu Suşehri Depremleri kitabına taşımıştır. Yazar İlyas Ege, sade bir üslupla; “Depremi yaşıyoruz; hakkında bilgi, bilinç sahibi olmalıyız.” ilkesinden hareketle jeolojiden okuyucuya bir yol açmaktadır.
Bu genel ifadenin depremler tarihindeki yerini bölgesel somut bilgilerle destekleyen ve bazılarını ilk defa okuyucuya taşıyan İlyas Ege, Suşehri’nde yaşanmış kayıtlı depremleri dile getirmektedir: Yaklaşık iki bin yıllık eski depremlere ait bilgileri, belgeleri, uzman görüşlerini, gazete haberlerini, hatıraları, ozan deyişlerini özetleyici ifadelerle okuyucuya ulaştırırken 1939 Erzincan depreminde Suşehri’nin insan kayıplarını daha ayrıntılı olarak serimlemektedir.
Bölgede yaşlılardan çok duyulan; “Anam Hareket’te evlenmiş, bacım Hareket’te vefat etmiş, babam askerden gelmiş.”Hareket” diye ifade edilen olay, bölge için bir milat niteliği taşıyan 1939 Erzincan depremidir. İlyas Ege bu eserinde 86 yıldır üzeri örtülü kalan bazı bilgiler gün ışığına çıkarmış, bugünkü Suşehri merkezi ve köylerinde hayatını kaybeden 1549 kişinin isimlerini, yaş ve cinsiyet olarak demografik dağılımlarını sistemli bir şekilde vermiştir.
Bu yönüyle kaynak niteliği taşıyan eserinde İlyas Ege, “Bilgi, tedbire giden yolun ilk adımıdır; ama uygulanmayan bilginin faydası yoktur.” diyerek deprem acılarının önlenmesini hümaniterist bir dille ifade etmektedir.
Depremlerden en az zararla çıkmayı başaran ülkeler arasında yer almak bir zorunluluktur. Bölgesel acıları hissetmek modern bilim kadar tarihsel bilgiyi de bir tedbir olarak dikkate almayı gerektiriyor. Suşehri Depremleri adlı eserinde İlyas Ege de deprem bilinci için mütevazı ama önemli bir katkı yapma isteğini satırlara taşımış görünmektedir. |
