Türkiye'de ilk defa geniş bir uzman kadronun ortak eseridir. Türk dili ve edebiyatı sahasında yüze yakın ilim adamı ve uzman, Türk dili ve edebiyatının temel kitabı için çalıştılar.
Araştırmacı, öğretmen, öğrenci ve kültürlü halkımızın kolaylıkla faydalanabileceği bir dil ve düzen anlayışı ile ortaya konulan bu eserde bütünü ile ilmî bilgi ve hükümlere bağlı kalındı.
Bugüne kadar Türk dili ve edebiyatı ile ilgili umumi mahiyette ve temel kaynak eser yoktu. Sadece edebiyatımızın isimlerini konu edinen bazı kaynaklar olmasına rağmen, Türk dili ve edebiyatının destanlar devrinden günümüze kadar bütün isimlerini toplayan tek müracaat kitabına sahip değiliz. Edebî terimler hakkında toplu bilgilerin verildiği kaynaklar, eski harfliler dışında yok denecek kadar azdır. Divan edebiyatı terimleri, dinî-tasavvufî edebiyat terimleri, âşık edebiyatı terimleri ayrı ayrı kaynaklarda, faydalanma imkânlarının uzağındadır. Edebiyat tarihleri ve monografiler henüz isteniler sayı ve seviyede değildir. Hatta Türk dili ve edebiyatın bütünü ile ele alan geniş bir edebiyat tarihimiz bile yoktur. Bazı temel kitaplar da yabancı dillerde olup, ancak bu dilleri bilenlerin faydalanmasına açıktır.
Memleketimizde bu sahada ansiklopedik yayın yok denecek kadar azdır. Kültür değerlerimizi ihtiva eden öz kaynaklarımızdan kendi ilim adamlarımızca ortaya çıkarılmış temel eserlere büyük ihtiyaç vardır. Bizi Türk dili ve edebiyatı ansiklopedisi'ni hazırlamaya bu büyük boşluk ve ihtiyacı karşılamak düşüncesi sevk etti.
Ansiklopedi kollektif bir çalışma ürünüdür ve yayını geniş bir organizasyonu gerektirmektedir. Böyle bir organizasyon için en önemli unsur sürekli üretime alışkın bir kadrodur. Yurdumuzda böyle bir kadrodan bahsetmek zordur. Ansiklopediler daha önce yapılmış çalışma ve araştırmalara dayanır. Türkiye'de bu sahadaki çalışmalar çok sınırlıdır. Bu sebeple pek çok madde araştırma safhasından geçmektedir. Belli başlı güçlüklerden biri de bugün Türkçe'nin imlâsı, dilbilgisi terimleri içinden çıkılmaz bir karışıklık ve tutarsızlık arzetmesidir. Ansiklopedide mümkün olan yaygınlık, okunma ve anlaşılma kolaylığı sağlanmaya çalışılırken yanlıştan ve zararlıdan uzakta durmak gaye edinilmiştir. Edebiyatçılar ile okuyucuların gittikçe birbirlerinden uzaklaşmaları neticesinde, günümüz edebiyatçıları çok sınırlı bir zümre için üretim yapar duruma düşmüşlerdir. Bunun çeşitli sebepleri vardır. Bu sebeplerin başında Türkiye'de Tanzimat sonrası tarihimizin aydın yabancılaşması olarak nitelenen oluşumudur. Türk dili ve edebiyatı ansiklopedisi edebiyatçı-okuyucu bağını yeniden kurmak için bir köprü olurken edebiyatımızın bütün isimlerini yeniden değerlendirip okuyuculara sunmaktadır. Bu okuyucunun seçme kolaylığına hizmet edecektir kanaatındayız.
Türk dili ve edebiyatı ansiklopedisi'nin en başta gelen özelliği, tercümeye dayanmaması, tamamen kendi uzmanlarımızca hazırlanmasıdır. Geniş bir muhtevaya sahiptir. Toplam olarak 20.000'in üzerinde madde ihtiva etmektedir. Muhtevayı tamamlamak üzere gereken yerlerde örnekler verilmiş, fotoğraflar, el yazıları, çzimler, kitap kapakları gibi görsel malzemeler konulmuştur.
Ansiklopedide Türk dili ve edebiyatı bir bütün olarak ele alınmış, Türkiye dışındaki Türklerin edebiyatları ve dilleri ile yazarlarına geniş yer verilmiştir.
Yayım Kurulu
Ezel Everdi, Mustafa Kutlu, İsmail Kara
İlmi Danışman Kurulu
Mehmet Kaplan (Prof. Dr. vefatı: 1986), Ali Nihat Tarlan (Prof. Dr. Vefatı: 1978), Tahsin Banguoğlu (Prof. Dr. Vefatı: 1989), Orhan Şaik Gökyay (vefatı: 1994), İnci Enginün (Prof. Dr.), Günay Kut (Prof. Dr.), Orhan Okay (Prof. Dr.), Zeynep Kerman (Prof. Dr.)
Yayım Kurulu Yardımcıları
Saliha Karagöz, İlyas Dirin.
