Haçta kolera vakalarının artması ve bunun özellikle Müslüman tebaaya sahip sömürgecilerce Osmanlı aleyhine kullanılmasının belirmesi üzerine II. Abdülhamid Hicaz’ın sıhhi durumu hakkında rapor hazırlaması için Mehmet Şakir Bey’i görevlendirir. 1890’ın haccını bir tabip titizliğiyle ele alan Şakir Bey gözlemlerinde hakikati tespit noktasında son derece hakşinas olup haçta yaşananları tüm gerçekliği ile ortaya koymuştur. Hicaz’daki sıhhi durumun içler acısı vahameti ve güvenlik ile yönetim zafiyeti detaylarıyla anlatılmakta olup bunlar son derece rahatsız edici ve vahamet boyutundadır. Eserin adı yanıltıcı olup eserin hac siyaseti ile ilgilisi yoktur. Şakir Bey’in raporunun II. Abdülhamid’in hac siyasetine dayanak teşkil ettiği hakkında herhangi bir bilimsel açıklama veya değerlendirme de bulunmamaktadır. Eserin II. Abdülhamid’in hac siyasetine etkisi konusu tetkike muhtaçtır. Eserin dili Arapça ve Farsça kökenli kelimelere aşina olmayanlar için son derece anlaşılır olmaktan uzaktır.
