Unamuno'nun değişik bir Varoluşçuluk anlayışı var.İnsanları kendi arzusuna göre yaratan, onları kaderleriyle yapayalnız bırakan Yaradan'a karşı acıları dağıtmak için, sanki öç alırcasına herşeyi karmakarışık etmeli; rüya halini uyanıklıkla, hayali realiteyle, gerçeği sahteyle karıştırmalı!..Herşeyi bir Sis halinde karman çorman etmeli!
Unamuno, kahramanlarını yaratırken kendini Tanrı gibi görüyor; kendi çapında bir oyun denemesine girişiyor.Onlara duyma ve yaşama gücü vererek hayat ortamına atıyor.Bu zavallılar başlarına gelen olayların sebebiyle şaşkınlık, acizlik ve ümitsizlik içinde kıvranırken sadece seyirci kalıyor.Onların kendilerini haklı çıkarma çabaları bir bakıma yaratıcılarını haklı çıkarmak demektir.Oysa, ayrı bir benliğe ve iradeye sahip olduğunu iddia edip ortaya atılan ve karşı gelenin, bunda direnenin cevabı; ölümdür.Perez'in ölümü gerçeğin hayali yenmesidir.Bu yenişin macerasını öğrenmek ve detaylarına inmek için romanı okumakta çok fayda vardır.
