Onaylı Yorumlar

Antik Yunan’dan başlayıp Roma dönemine uğrayarak günümüze uzanan bir serüvene çıkmaya ne dersiniz? 2022 yılında yayımlanan Papirüs tam da bu yolculuğa davet ediyor okuru. Kitap sayfalarının nasıl ortaya çıktığını, papirüsten parşömene geçişi, ciltlerin nasıl yapıldığını, kütüphanelerin kuruluşunu ve zamanla nasıl yok edilip daha sonra korunduğunu ve çok daha fazlasını bu kitapta bulmak mümkün.

Kitabın en etkileyici yanı yazarın kullandığı dil. Vallejo, akademik bir dilden uzak, herkesin anlayabileceği sadelikte yazmış.

Bence her okurun kütüphanesinde bulunması gereken, giriş niteliğinde bir eser Papirüs. Üstelik bu yolculukta birçok yeni yazar ve kitap ile de tanışıyorsunuz: Juan Goytisolo, İsmail Kadare, Miguel Hernández, Ruth Rendell, Françoise Frenkel, Jean Rhys…

Kitap bittikten sonra Cortado Podcast’in Papirüs bölümünü dinlemek de ayrıca güzel bir deneyim oldu.

Yazarın birkaç röportajını dinledim. Cecile Pin, yazmaya büyük bir iddia ya da planla başlamamış. Önce sadece birkaç diyalog yazmış, ardından ayrıntıları ekleyerek metni bir romana dönüştürmüş. Ve bu süreci yaşarken annesini üzmemek için ona neredeyse hiçbir soru sormamış. Bunun yerine aile fotoğraf albümlerine bakarak, araştırarak ve okuyarak geçmişi anlamaya çalışmış.

Pin, sığınmacı olmanın yalnızlığını ve gerçekliğini çocukların gözünden anlatıyor. Göçmenliğin getirdiği kültürel farklılıklar, dil bariyerleri ve aidiyet arayışı romanın merkezinde yer alıyor. Yeni bir ülkeye tutunmaya çalışan bu çocukların hikâyesi, göçmen olmanın ne kadar çok katmanı olduğunu gösteriyor. Böylece hem göçmenliğin hem de savaşın insanda bıraktığı o görünmez yaraları hissediyorsunuz kitabı okurken.

Öykü iki kız çocuğunun hikayesi gibi başlıyor ama sayfalar ilerledikçe adeta zihnimizde görünmeyen bir ayna kuruyor. Morrison bu aynayı öyle bir yerleştiriyor ki asıl hikaye karakterlerde değil bizim zihnimizde şekilleniyor. “Hangisi siyah, hangisi beyaz?” sorusu sanki "ben kimi nasıl görüyorum" sorusuna dönüşüyor. Bence ırkçılığı anlatmıyor, ırkçılığın düşünme biçimimizde ne kadar kök saldığını anlatıyor. Morrison renkleri gizleyerek bizi kendi önyargılarımızla yüzleştiriyor. Ustaca yazılmış bir eser.

“Gece Açan Çiçekler” gizli kalmış acıların, içsel direncin ve kadın dayanışmasının (Halide ve Nihal) sembolü gibi okunabilir. Roman, yüzeyde sade bir yaşam öyküsü anlatıyor gibi görünse de alt metninde insanın karanlık yanlarını, geçmişin izlerini ve yeniden doğma cesaretini işliyor. Her karakter, kendi karanlığında filizlenen bir çiçek gibi; kırılmış ama köklerinden vazgeçmeyen. Okuru içe baktıran, sarsıcı ama bir o kadar da iyileştirici bir dili var. Yazar, karakterlerin sessiz çığlıklarını doğanın döngüsüyle ustaca birleştiriyor; gece açan çiçek metaforu da aslında karanlıkta bile güzelliğini bulabilen ruhları temsil ediyor. Dili yalın ama duygusal olarak yoğun, okuruna hem hüzün hem umut bırakıyor. Kısacası, karanlıkta bile ışığını bulma cesaretini anlatan, kırılgan ama dirençli insanların hikayesi diyebiliriz.
Ek olarak yazarın dili o kadar keyifli ki altını bolca çizdiğim bir kitap oldu.

Erik Hobsbawm’ın Devrim Çağı bence yalnızca bir tarih kitabı değil, insanlığın nasıl yeniden doğduğunu anlatan bir hikâye gibi. Okurken sanki dünyayı bugünkü hâline getiren o büyük kırılmaları adım adım izliyorsun. Fransız Devrimi’nin düşünsel yankılarıyla, Sanayi Devrimi’nin insan hayatını nasıl kökten değiştirdiğini öyle bir anlatıyor ki, tarih sadece geçmişte kalmış bir şey olmaktan çıkıyor.
Bazı yerlerde Hobsbawm’ın dili yoğun, hatta biraz akademik geliyor ama arka planda hep güçlü bir duygu var: değişimin kaçınılmazlığı. Kitabı okurken fark ediyorsun ki, modern dünya bir anda değil; sancıyla, mücadeleyle, büyük bedellerle kurulmuş. Bu yüzden Devrim Çağı bana sadece “ne olmuştu”yu değil, “biz bugün neden böyleyiz” sorusunun cevabını da düşündürüyor.

Gösteri Peygamberi başta medya olmak üzere sistemsel eleştirinin çokça yapıldığı bir eserdir. Literatürde "transgressive fiction" (transgresyonel kurgu) olarak geçen, bizde de yeraltı edebiyatı adıyla isimlendirilen türde yer alan postmodernist bir romandır.

Ana karakter Tender Branson'ın Boeing uçağının kokpitinde anlatmaya başladığı kendi hikayesi, pek çok olayı ve ironik eleştiriyi içinde barındırmaktadır. ABD'de yaşan Amish tarikatına benzeyen Tender'ın da içinde yer aldığı Creedish tarikatı, isimleri yalnızca Tender olan erkek çocuklarını ve Biddy olan kız çocuklarını barındırmaktadır. Bu tarikatın tıpkı 1978 yılında Guyana'da topluca intihar eden Halklar Tapınağı üyeleri gibi topluca intiharı ve kalan üyelerin de teker teker ölmesi metni postmodern polisiyeye dönüştürmektedir.

Bu roman hem transgresyonel kurgu hem de postmodernist bir roman olarak çok özel bir eser. Palahniuk'i daha çok Dövüş Kulübü romanıyla bilsek de bu kitabı da çok başarılı.

Hayat tercihlerimizden ibaret öyle değil mi? Biz bir tercih yapar ve onun getirdiklerini yaşarız. Kimi mutlu oluruz kimi mutsuz ve hep düşünürüz bunu tercih etmeseydim, buraya gitmeseydim, bu okulu okusa bu hayatı seçse idim... O zaman mutlu olur muyduk...

Yazar tercih demiş ve öyle akıcı öyle duygulu anlatmış ki iki tercih, iki yol, iki hayat... Kah güldüm kah ağladım. Bir sayfada yazarın ilk kitabındaki karaktere denk geldim ki tanıdık birini görmüş gibi sevindim ve hüzünlendim. Çok sıcacık bir roman bir solukta bitti.

Teşekkür ederim Ceren Ceran bir kitapla daha farklı hayatlara sürüklediğin için beni...

Kitap, abartısız ama yürekten bir yasla, babanın ölümüyle açılan boşluğu ve onun bahçesinde filizlenen anıları kucaklıyor; hüzün, toprağın nemi gibi, her satıra sızıyor ama yaşamın döngüsüyle barışıyor. Kitabı içselleştirerek okursanız hüzün olarak ağır gelen bir kitap, alelade bir kitap gibi okursanız cümleler vuruculuğunu yitiriyor. Herkese hitap edecek bir kitap değil, zaman zaman gözler yaşarıyor zaman zaman gülümseyerek okuyorsunuz. Şiirsel ve dili sade bir kitap. Daha önce Zaman Sığınağı kitabını okuyup beğenmiş biri olarak, bu kitabını da beğendim.

Kemal Varol, Onu Sevdiğim Zamanlar’da ciğerimizdeki son nefese göz dikmiş. Hikayesini kurduğunda ne düşündüğünü bilmiyorum ama, ben bitirdiğimde içimde birbirinden bağımsız ama inanılmaz acı/tatlı hisleri hasat ederken buldum kendimi.

Bitmesin dedim o boşluk sürsün, aşkın yastıkta bıraktığı çukur dolmasın, kamyonun penceresinden sonsuzluğa giden o yazma hiç yere düşmeden uçsun istedim.

İçimde umuda dair, hayata ve hayale dair ne varsa sürsün, taşsın hiç çoraklaşmasın, güneşte bile serin kalsın, “Onu Sevdiğim Zamanlar” hep o anda kalsın istedim.

Bir acıya mı, acılara mı ; bir aşka mı , aşklara mı dair yazılanlar yoksa kavuşmaya/kavuşamamaya mı?

Hep beklenene değil hiç beklenmeyene dairse sürprizler, bırakın hayat böyle de güzel!

Kalemine sağlık Kemal Varol , yol farklı konu sizden alışılmadık ama iyi edebiyat aynı…

İlber Ortaylı hocanın bu kitabı, Atatürk’ü koca ciltler dolusu tarih kitabına sığdırmaya çalışmak yerine, kısa ama öz bir şekilde anlatıyor. “Dakikalar içinde” ifadesi tam yerinde çünkü kitap kısa ama içerik olarak inanılmaz dolu. Hoca, Atatürk’ün hem askeri zekasını hem de devlet adamı yönünü öyle dengeli anlatmış ki, okurken bir yandan “ne büyük bir lidermiş” diyorsun, bir yandan da “bu kadar kısa sürede neler başarmış” diye hayran kalıyorsun.
En çok hoşuma giden şey, Ortaylı’nın Atatürk’ün özel hayatına da değinmesi — ama bunu magazinleştirmeden, insani bir dille yapması. Yani o sert tarih anlatımının arasında, sıcak bir insan hikayesi de var.
Kısacası, Atatürk’ü tanımak isteyen ama ağır tarih kitaplarına dalmak istemeyen herkes için mükemmel bir başlangıç kitabı. İlber Hoca yine sade, net ve öğretici anlatımıyla fark yaratmış.