E-Dergi

Kitap, liberal felsefenin politika, ekonomi ve genel hatlarıyla sosyoloji ile olan bağını ve bu alanlarda kabul gören genel ideolojilerin ve bunların gerçek hayattaki yansımalarının liberal felsefe ile olan çatışmaalrını konu edinen bir içeriğe sahip. Tom Palmer'in kendi makaleleri ve başka düşünürlerin makaleleri ile derlediği bu eserde kendisi, liberal felsefeyi size tanıtmayı misyon edinmiş. İlgilisine mutlaka tavsiye edilebilecek bir kitap bence.

Maalesef konu bütünlüğü açısından pek verim alamadım. Kompozisyon, çeviriden mi kaynaklı bilemiyorum ama beklenilen okuma akışını ve okunulan şeyden çıkarılması gereken anlamı vermiyor.

Teizm'de olduğunun aksine, bir dini 'din' yapan ilkeler, bir Tanrı'ya ya da tanrılara ihtiyaç duyulmaksızın temellendirilebilir mi? Sekülerliğin sunduklarına müteakip, bir dinin geleneksel tanımlamalarından da öte, din olarak bizi ilgilendiren, medeniyeti etkileyen yapısı nedir? Dworkin, adı üzerinde "Tanrısız Din" adlı bu kitabında, dört ayrı bölümde ayrı ayrı bu konuları irdeliyor ve dinin, çoğu kimsenin sandığının aksine basit olmaktan son derece uzak ve üzerinde durulması gereken bir konu olması gerektiğini kanıtlıyor.

Emile Faguet'in 17 başlık altında kaleme alınan bu eserinde kendisi, günümüz liberal anlayışlarının en temel ilkelerini teşkil eden özgür düşünce, ifade hürriyeti, yargı bağımsızlığı, mülkiyet hakkı veya serbest piyasa gibi temel düsturlarını, kıyaslama için esas aldığı 1789 ve 1793 İnsan Hakları Beyannamelerini örnek göstererek açıklıyor ve bu beyannamelerde eksik olan şeyleri belirterek, liberalizme bir tehlike olarak gördüğü maddeleri eleştiriyor. Yazar, savlarını oldukça akıcı bir dille kaleme almasına müteakip, Hasan Vasfi Menteş'in güzel çevirisiyle dilimize kazandırılan bu eserinde sizlere liberalizmin nasıl bir fikir olduğunu, nelere karşı olduğunu, hangi ilkeler bütünü uyarınca insanın hak ettiği değeri bu dünyada görmesini sağlayacak karşılığı verebileceğini tartışıyor ve elbette, bunları çağının olaylarıyla da örneklendiriyor.

Atilla Yayla'nın, önsözünde belirttiği gibi(s.11), Kemalizm'in ve Cumhuriyet Tarihi Kemalizmi'nin liberal açıdan tahlilini, teorik manada yapmaya ve liberal prensipler ışığında Kemalizm'in eksikliklerini, yaptığı yanlışları veya barındırdığı yanlış ilkeleri sorgulamak üzere kendi gazete yazılarıyla, makaleleriyle bütünleştirdiği, liberalizm ve Kemalizm fikirlerinin karşılıklı kıyaslamasını objektif bir dille anlatmayı amaçlayan bir eser olmuş. Bir günde bitirdim, ve yazarın anlatmak istediği ve eleştirdiği pek çok şeyi de haklı buldum.

Bu eleştirilerinden en göze çarpanı, Kemalizm'in devlete haksız bir güç atfetmede, muhalifleri akılla değil de baskıyla ve sansürle susturmada, gücü muhafaza eden zümrenin çıkarı doğrultusunda bir tür otokratlaşma maksadıyla kullanımasıyla, veya buna mahal verecek zaaflara sahip olmasıyla yetersiz bir ideoloji olduğu konusunda getirdiği argümanıydı. Üzerinde beyin fırtınası yapılması gereken bir eser, mutlaka okunmalı.