bir sosyolojik incelemeden ziyade, halk fırkası'na arz edilmiş bir stratejik program metni olarak okunması daha uygun olan türkçülük klasiği. ex cathedra, kültürel milliyetçilik programı. majestelerinin memurlarının hazırladığı white paper'lar, green paper'lar filan olur hani, o manada diyorum.
argüman çok basit, amme hizmeti olsun, kayda geçsin, anladığım şudur benim:
program, ulusu ilmekleyecek kurucu ilke (buna boş imleyen diyebiliriz belki) nedir sorusunun cevabı üzerine bina edilir. kurucu ülkü türkçülük'tür, tamam, ama türkçülük nasıl eklemler, türk'ü nasıl inşa (ve icat) eder?
gökalp olumsuzlayarak başlar: ülkünün mevzubahis ilkesi, soyda/ırkta, budunda/kavimde, coğrafyada, siyasette, ümmette, bireyde bulunamaz der, tek tek ele alarak.
ilkenin bulunduğu yer: kültürdür, "duygularda ortaklık", "ruhumuzun toplumsal duyguları"dır.