E-Dergi

Eser; İstanbul, ODTÜ, Marmara, Galatasaray gibi üniversitelerin akademisyen, yüksek lisans ve doktora çalışmaları yapan kişilerinin adı geçen ülkeler hakkında yaptıkları çalışmaları içeriyor. Bunun yanında birkaç yabancı akademisyenin analizlerinden de faydalanılmış. Kitap iki ülkenin SSCB sonrası yaşadıkları (ve yaşıyor oldukları) dönüşümü idari, siyasi, askeri/güvenlik ve ekonomik çerçevede ele alma çabası çerçevesinde derlenmiş. Bu süreçte birbirleri arasındaki ortak ve çatışan noktalar vurgulanmış ve ilerideki politikalarıyla ilgili öngörüleri sade bir dille okuyucuya sunulmuş. Rusya ve bölge çalışmaları yapanlar, merak edenler için faydalı olabilecek bir çalışma.

Kagarlistky'nin bu kitabı, öncelikle SSCB'nin çöküş öncesi ve sırasının genel fotoğrafını çekiyor; ardından Yeltsin döneminde RF'nin kurulmasındaki iç ve dış dinamikleri, Putin'e uzanan süreci o bilindik dolaysız anlatımıyla, Marksist söylemin tüm analiz biçimleriyle ele alma çabasını içeriyor. Putin Dönemi (kitabın aslı 2005'te çıktığından o döneme kadarki süreci ele alıyor) RF'sinin aslında Yeltsin'i iktidara taşıyan süreç ve unsurlardan bağımsız olmadığını kendi belge, bulgu ve saptamalarıyla açıklamaya çalışıyor. Bunun yanında Sovyet sonrası dönemdeki sendikaların durumu, faaliyetleri ve tüm sol cenahın analizini etkili bir biçimde önümüze koyuyor. Şüphesiz okuyucular bu kitapta, Sovyet sonrası dönemi Rusyası'nda meydana gelen olayların, şaşırtıcı(!) biçimde Türkiye'de yaşananlarla olan benzerliğini trajikomik bir psikolojiye kapılarak yüzleşecektir. Sonuç olarak; Rusya çalışmaları yapan ve merak eden herkesin (görüşünü paylaşsın ya da paylaşmasın) Kagarlitsky'i mutlaka okuması gerek diye düşünüyorum. Aksi takdirde, Türk ulusuyla muazzam benzerlikler taşıyan bu büyük medeniyeti anlama ve yorumlamada kesin ölçüde bir yavanlık, bayağılık, eksiklik ortaya çıkacaktır.

Bir şey, bir kişiyi ne kadar etkilerse onun için o kadar değerli ve anlamlıdır. Dostoyevski, Tolstoy, Puşkin ve diğer tüm klasik eser yaratıcıları da dünya üzerindeki milyonlarca kişide bu etkiyi yaptıkları için "klasiktirler", ölümsüzdürler. Eserde, Dostoyevski'yi bilenler için kendisi hakkında çok ince mesajlar, beynin alabildiğine geniş ufkundan eşsiz tatlar bırakacak bir bilgi yumağı var. Tüm farklılıkları bir kenara koyup özetleyecek olursam; hayatının bilincinde olan ya da yaşama iddiasında bulunan herkes bu eseri okumalı. Sadece bunu değil; yazın ve düşün alanındaki her klasiği en az bir defa okumalı.

Eserin kendisine söz söylemek yakışık almaz fakat kitap hakkında konuşacak olursak, içerisinde baştan sona dek pek çok yazım yanlışı var ama bunlar kesinlikle ana metni bozmuyor, fiyatın da uygun olmasından ötürü okuyucular tarafından tercih edilebilir nitelikte bir çalışma.

Kitabın Marksist görüşe mensup kişileri içermesinden ötürü yüksek bir beklentim vardı, fakat Sovyet târihini okuyan ve araştıranların bu derlemeden tatmin olmayacağını düşünüyorum. Zira, çöküşe giden süreç ve ardından dağılmanın gerçekleşmesinin perde arkasıyla ilgili çok taraflı ve derinlemesine analizlerden ziyâde; reaksiyoner bir yaklaşım ve üslûbun olması, açıkçası eserin değerini biraz yüzeysel bulmama sebep oldu (içerikte bahsedilenler yanlış şeyler değil). Bununla birlikte, dikkatli ve ilgili okuyucuların bazı dipnotlar ve ek açıklamalardan mutlaka yararlanabileceği bir çalışma olmuş.