Hamîdüddîn Abdülhamîd el-Ferâhî, Nazm-ı Kur’ân’ı keşfetmek suretiyle İslâm tefsir düşüncesine muazzam bir katkıda bulunmuştur. O, Kur’ân-ı anlama ve yorumlamada nazm tasavvurunun temelini atan ilk kişidir. Ferâhî’ye göre, Kur’ân’da temel nazm öğesi sûredir. Her bir sûre, sûrenin etrafında döndüğü ve amûd olarak adlandırılan ana bir konuya sahiptir. Amûd, sûrelerde birleştirici bir unsurdur ve sûreler o dikkate alınarak yorumlanır. Sadece sûreler kendi içlerinde bir bütünlük içermez, bütün sûreler arasında mantıklı bir bağlantı vardır ve şu anki Kur’ân düzeninde birbirlerini takip ederler. Sûreler dokuz gruba ayrılabilir ve her grup bir sûre gibi bir bütündür. Her grup Mekke dönemi sûreleri ile başlar ve Medine dönemi sûreleri ile biter. Kur’ân’ın aslî mesajı, onun nazmını anlamakla anlaşılabilir. Ferâhî’ye göre nazm’ın unsurları üç tanedir; Düzen, orantı ve bütünlük. Ancak bu üçü birlikte bulunursa nazm ortaya çıkar. |