E-Dergi

Siyasallaşmaması gereken şeylerin bile siyasallaştığı yeryüzünde, siyasetin birçok şeyi şekillendirdiği bir ortamda ve tarihte; en kullanışlı alanlardan biri de hiç şüphesiz din kurumu olmuştur. İslâm özelinde, bundan namaz gibi özel bir ibadet dahi kurtulamamıştır. İslâm tarihinde; bilhassa cuma namazlarındaki hutbelerde Hz. Ali ve Muaviye döneminden başlamak üzere karşılıklı lanetlerin okunduğu, siyasi propagandaların yapıldığı tarihi bir hakikattir. Bilhassa Emeviler döneminde camiler ve namazlar adeta siyasete göre de dizayn edilmiştir diyebiliriz. Mesela cuma namazlarında hutbelerin namazdan sonra okunduğu ama sonraları bu uygulamanın değiştirildiği ve namazdan önceye alındığının söylendiği, hutbeler daha dinamikken sonraları ağızdan çıkan bir harfin bile günah sayıldığı bir şeye dönüştüğü vb. birçok meselenin altı geniş geniş, türlü türlü doldurulabilir. Velhasıl namaz hakkında derli toplu tarihi bilgilerin yer aldığı bu eseri öneririm.

Hz. Muhammed’in peygamberlik dönemiyle ilgili, vefatından sonraki süreçte birçok sebepten dolayı üretilen; Kur’an Şairi, Vatan Şairi merhum Akif’in deyimiyle binlerce herzenin, aynı şekilde peygamberlik öncesi için de üretildiğini söyleyebilmek çok zor olmasa gerek. Hatta doğumundan öncesine kadar giden, kendisini geçtik soyunu kutsallaştırmaya, daha doğrusu putlaştırmaya kadar giden rivayetlere, anlatımlara rast gelmekteyiz. Bütün bunlara en azından bugün için, bilişim çağında ihtiyaç var mı? Bunun bir faydası var mı? Tabii ki hayır. Tam aksine zararı olmaktadır. Bilişim çağı insanına, bilişim çağı gencine bu anlatımlar hiçbir şey ifade etmediği gibi, onları uzaklaştırmaktadır. Suç tabii ki ne çağın, ne de çağın insanının. Taş yerinde ağırdır. Bu eser de, taşı yerli yerine oturtma gayreti içerisindedir.

İslâm dini savunma savaşı dışında bir savaşa cevaz verir mi vermez mi gibi tartışmalar son dönemlerde zaman zaman yapılır olmuş ve savunma savaşı dışında bir savaşa cevaz yoktur fikrini satın alan, dillendiren çevreleri de görür olduk. Hatta fetihlere işgal, yeni bir kavram olmasına karşın emperyalizm diyenleri de görebilmekteyiz. Hangi minval de olursa olsun, bu tip tartışmaların, söylemlerin bir geçerliliğinin olabilmesi için, tarihi altyapıdan yola çıkmak, anakronizme düşmemek, gelişen olayları kendi tarihinde, kendi dinamikleriyle okumak, bütün yönleriyle ele almak gerekmektedir. Kısaca realpolitikten yoksun teorik bir değerlendirme anlamsızdır, ayakların yere basmamasıdır ve slogandan ibarettir.

Bu eser de, tarihi altyapıya ana hatlarıyla giriş yapma açısından değerlidir.

Televizyon ekranlarından da tanıdığımız, alanında otorite Ahmet Taşağıl hocanın bu eserini, Göktürkler’i merak ediyorsanız hiç düşünmeden alabilirsiniz. Akademik bir eser olmasına rağmen dili de gayet anlaşılır.

Merhum hemşehrim Hüseyin hocanın, baskı kalitesine de değinmeden geçemeyeceğim serisinin dördüncü kitabı. Bilhassa medeniyetleri değerlendirdiği baştaki bölümler benim için dikkate değerdi.