E-Dergi

Her yazarın ölmeden önce okurlara ve sevenlerine bıraktığı bir başyapıtı vardır, bu da Euripides'in; Makedonya Kralı'nın sarayında huzur ve barış içinde geçirdiği son 18 aylık dönemin kefareti bir eser, bir başyapıtı: BAKKHALAR... Euripides'in fikir dünyasıyla taban tabana zıt bir düşünsel altyapı ve kurguya sahip -ki bu eser yüzünden Euripides'in son dönemlerinde imana geldiği bile iddia edilmiş- ve ama edebi yönden çok kuvvetli, retorik bir tragedya, şu ana kadar okuduğum en 'trajik' tragedya diyebilirim! Dionysos dininin doğuşu ve gelişimi hakkında da bilgi veren gerçek bir BAŞYAPIT, mutlaka okunmalı!!

Aiskhylos ve Sophokles'in hiç değinmedikleri, sadece Euripides ve Seneca'nın yazdığı meşhur Korinthos efsanesi "Medea" beni bir "Troyalı Kadınlar" ya da "Bakkhalar" kadar etkilemedi diyebilirim ama yine de Euripides aşkına okunur. Yaşadığı kötü evlilikler nedeniyle 'kadın düşmanı' olmakla yaftalanan Euripides, biraz da bu unvanın hakkını vermek istercesine (!) bu tragedyada, gerçek efsaneden farklı olarak Medea'ya kendi erkek kardeşini de öldürtür. İhanete uğrayan bir kadının intikam için 'çocuklarını bile öldürebilecek' kadar gözü dönmüşlüğünü eserinde işleyen ve ünlü filozof Aristotales'in "Tragedya şairleri içinde en trajiği Euripides'tir" söylemini boşa çıkartmayacak kadar trajik bir tragedya sizi bekliyor! Kocası Iason'a, Medea'nın tüm dünya kadınları adına söylediği şu sözü de eklemeden geçemeyeceğim: "Sence yenilir yutulur bir şey midir kadınlar için ihanet?" Keyifli okumalar...

Lanetlenmiş bir ailenin (babası Kral Oidipus'un bilmeden annesi ile evlenmesi efsanesi) kızı ve kötü bir kaderin varisi olan Antigone'nin hikayesi, trajedisi... Sofokles'in en ünlü ve en beğendiğim eseri olup, çok vurucu sözlere de sahip: "Nefret etmek için değil, sevmek için yaratıldım.", "Öbür dünyada kim bilir nasıldır 'iyi' nin tanımı!" (ANTİGONE). Ayrıca Kral Kreon'un bazı ifadelerinden de o dönem "kadına bakış" açısı (günümüzden çok da farklı olmadığı maalesef) hakkında bize bilgi veren harika bir eser, tragedyaseverlerin kaçırmaması gereken bir başyapıt!

Henüz 28 yaşında iken girdiği tiyatro eserleri yarışmasında, Yunan Tragedyasının kurucusu kabul edilen "Aiskhylos"u geçmeyi başaran muhteşem tragedya yazarı Sofokles'in iki başyapıtından birisi: Kral Oidipus... Hele final cümlesi o kadar vurucu ki...., burada paylaşmadan edemeyeceğim: "Onun için, son gününü görmeden hiç kimseye mutluluğa ermiş demeyin!..." (Korobaşı söylüyor). Sigmund Freund tarafından Psikoloji'de adlandırılan "Oidipus Kompleksi" ne adını veren bu muhteşem mitolojik kahramanı okuyun derim naçizane!...

Özellikle "vücudumuzdaki organlar içerisinde kendini yenileyebilme özelliğine sahip tek organın Karaciğer olması" gibi tıbbi bir gerçeğin yaklaşık 2500 yıl önce dile getirilmesi ve zayıf karakterli insanlara mahsus güce tapınma, dalkavukluk ve biat kültürürnün tanrılar (Yunan) arasında da olduğu vurgusu kitaba ayrı bir değer kattığı düşüncesindeyim. Tragedyanın sonunda verilen Hesiodos ve Goethe ekleri de çok iyi olmuş. Yunan mitolojisine ve tragedyalarına meraklı okurseverlere tavsiye edilir...