E-Dergi

Bu kitap, kendi alanının "elifbâ"sıdır. Eserde eleştiriye açık bir çok nokta olsa dahi, bu alanda yapılmış tüm incelemelerden öndedir. Hocayı eleştiren o kelli felli profesörler neden bu esere meydan okuyan eserler bırakamamaktadır? ... Abdülbakî Hocanın Caferi olması yahut Melamî meşrep olması kitabın değerini eksiltmez. Kitap dikkatle okunursa çoğu Şia mezhebine de yapılmış sert eleştiriler vardır. Üstelik kitabın asıl özelliği, mezheplerin ve tarikatlerin oraya çıkışlarında baz aldıkları temel öğretileri ifade etmesidir. Kitabı mezhepler ve tarikatler tarihi olarak okumak daha faydalı olacaktır.

Baskı kalitesi ve yayınevini bir kenara bırakırsak, içerik olarak kesinlikle çok önemli bir eserdir. Kitap, Tasavvuf hakkında bildiğimiz çoğu şeyin aslında galat-ı meşhur olduğunu, aslını ifade etmediğini gösteriyor. Sufiliğin kökenini, İslâm inancındaki yeri gibi bir çok temel meseleye parmak basmış bir eserdir. Abdülbakî Gölpınarlı'nın dini içerikli eserlerinin, Hocanın din üzerine bir eğitim almadığı gerekçesiyle, okunmasının sakıncalı olduğu yönünde bir sürü cahilce yorumlar yapılmaktadır. Hocaya savunma yapmak haddim değildir gerçi ama meseleye açıklık getirmek gerekirse, Hoca bugün "benim" diyen ilahiyat profesörünü, amiyane tabirle "ezecek" bilgiye sahiptir. Kitaplarında kaynakları ile birlikte zikrettiği hadisleri toplasanız, ayrı bir hadis kitabı oluşur. Hoca kaynaksız yazı yazmaz. Üstelik Mevlevî geleneğinden yetişmedir. Tarikat yüzü görmüş büyük bir şarkiyatçıdır. Kendisi hakkında yazılacak çok şey varsa da burada devam etmek yersiz. Söylemek istediğim, bu kitapta olduğu gibi diğer kitaplarında da Hoca, bir şey söylüyorsa kaynağını oraya iliştirmiştir. Zaten hadis konusunda Kütüb-i Sitte hadislerini ekseriyetle zikreder... Sufizmin kökeninden bugüne geliş aşamalarını bu kitapta görebilirsiniz. Müellif bazı yerlerde kendi eleştirilerini okuyucuya sunmuştur. Okuyucunun bu eleştirileri, müellifin yukarıdaki özelliklerini dikkate alarak okuması daha doğru olacaktır diye düşünüyorum.

Şahsi kanaatim, Hocanın en kapsamlı eseridir. Bugüne bıraktığı en önemli eseridir. Bugün tüm ritüelleri,adabı ve erkanıyla yok olmaya yüz tutmuş, neredeyse yedi asıra kök salmış büyük bir geleneğin seyir defteridir bu kitap. Tüm yönleriyle Mevlevîliği görmek öğrenmek istiyorsanız bu kitabı okumadığınız sürece bilgileriniz hep eksik kalacaktır. Mevlevîliği AVM açılışlarında manâsızca dönen semazenlerden ibaret zannediyorsanız, bir de bu kitabı okuduktan sonra düşünün neymiş. Böyle bir kültürün nasıl yok olduğunu görünce içiniz kan ağlayacaktır.

Hz. Mevlânâ'nın yaşamından örnekler barındıran bir eserdir. Ona ithaf edilen diğer tüm eserler Pir Hazretlerinin tefekkür seyrini anlatırken bu eser yaşadıklarına işaret etmektedir. Dili ağır da olsa, sevenleri tarafından kesinlikle okunması gereken bir eserdir. Hafif dilli Mevlânâ kitaplarını romanlar kategorisinden bulabilirsiniz. Mevlânâ'yı yapayanlış öğrenmek için romanlar kadar müsait başka birşey yoktur zira... Doğru öğrenmek isteyenler bir zahmet eski kelimeleri öğrenmeye gayret etsin. Hiçbir şey yapamıyorlarsa bile Lügat denilen bir şey var, onu kullanabilirler.

Günümüzün büyük (!) Sufizm düşünürleri, sanki hadlerineymiş gibi Abdülbakî Hocanın eserlerine burun kıvırıyorlar ve özellikle bu şerhini acımasız eleştirilerine maruz bırakıyorlar. Abdülbakî Gölpınarlı'nın hemen hemen tüm eserleri kaynak eserdir. Bugün Hz. Mevlânâ'yı basit bir roman kahramanına indirgeyen o popülist yazarlar bile ellerine kalem almadan evvel Abdülbakî hocayı hatmederler. Üstad yaşayıp bu günleri görseydi eminim bunlara malzeme vermemek için tüm eserlerini yakardı. Gerçi bu ayrı bir mesele... Okuyucu eğer gerçek Mevlânâ'yı tanımak, bilmek istiyorsa, başta bu şerh olmak üzere, Hocanın Mevlânâ ve Mevlevîlik üzerine yazdığı tüm eserleri titizlikle okumalıdır. Zira günümüze en yakın ve en akıcı Türkçeyi , en detaylı incelemeyi sadece Abdülbaki Hocada bulacaktır. Keşke memleketimiz onun gibi alimler yetiştirebilse ...