E-Dergi

Kitap aslında "İttihatçılık -Doğuş" adını taşıyor. Dolayısıyla Ahmed Rıza, Dr. Nazım, Dr. Bahaeddin Şakir, Talat Bey, Enver Paşa, Cemal Paşa, Ömer Naci ve hatta Mustafa Kemal Atatürk gibi isimlerin İttihatçılığın ilk dönemindeki portrelerini anlatmış. II. Meşrutiyetin ilanına kadarki yaşadıkları... Yani 1908, en fazla 1910'lar...

Bu nedenle bende bir yarım kalmışlık hissi uyandırdı. Ancak İttihat ve Terakki'ye ilgi duyan onu merak edenler için iyi bir eser olduğunu söylemem lazım. Genel bir kanaat ediniliyor. O nedenle tavsiye ederim.

İttihat ve Terakki'nin ana karakterleri tanımak için bire bir... İttihatçılık'ın doğuşu, nasıl, nerede, hangi şartlarda doğdu? Sonrasındaki süreci, nereye evrildi? Bu arada şunu anlıyoruz ki, İttihatçılık tek başına bir ideoloji değil aslında. Başlangıçta tamamen II. Abdülhamid ve istibdat karşıtlığı üzerinden yürümüş, büyümüş.
Sonrasında devrin siyasi rüzgarının da etkisiyle Türkçülüğe evrilecek lakin bu kitapta Türkçülük döneminden bahsedilemiyor...

Futbol her ne kadar bir spor olsa bile, günümüzdeki etkileri ile spor kimliğini çoktan aşmış, sosyo kültürel bir olguya dönüşmüş durumdadır. Sanatsal yönü de vardır. Buna rağmen başta sinema ve edebiyat olmak üzere sanat dalında futbolun bir türlü bizim gördüğümüz biçimiyle ya da yalın gerçekliğiyle yansıtılamadığına şahit oluyoruz. Hatta bırakın romanını, hikayesini mevcut futbol kitapları bile bu anlamda gerçekten uzak gibi kalabiliyor. Çünkü futbol çok canlı ve değişen bir oyun. Bunu sanata yansıtabilmek hiç de kolay değil.

Ancak Tuncay Günaydın imzalı Melekler Ters Çalım Yemez adlı öykü kitabı bu kulvarda standardın hayli üzerinde bir performans sergiliyor. Hatta kitabın kendisini bir futbol takımı gibi kurgulanmış yazar. Bunu bilerek mi yaptı bilmiyorum ancak içinde bir kaleci hikayesinin de olduğu, toplam on bir futbol hikayesi var burada. Yani bir futbol takımı gibi… Zaten hikayelerin hepsi Şanlıspor adlı muhayyel bir ilçe/kasaba takımı üzerinden geçiyor.

Damga, Reşat Nuri’nin ilk dönem eserlerinden birisi. Reşat Nuri, Türk edebiyatının kurucu döneminin en önemli isimlerinden birisi bence ve beğendiğim bir kalem. Çalıkuşu, Akşam Güneşi gibi romanlarından başka mesela Acımak da benim en sevdiklerim arasındadır ve Damga, Acımak’la benzerlikler gösteren bir roman.

Damga, aşkı fedakarlık olarak algılayan ve işlemediği bir suçu üstlenerek, bunun damgasını ömrü boyunca her zerresinde hissedip, yaşayan bir adamın hikayesi. Bu anlamda, ipucu olacağı için yazmayacağım ancak romanın son cümlesi çok manidar.

Reşat Nuri, kendine has anlatımını burada da sürdürmüş. Hadiseler Abdülhamid döneminde başlayıp, Cihan Harbi yıllarına kadar uzanıyor. Romanın baş kişisi olan İffet Bey’in ruh hali fevkalade verilmiş. Kırılgan ruhu, romantik bakışı, nezaketi, aşk algısı, karakteri gayet açık bir şekilde işlenmiş.

Kristof Kolomb'un Amerika keşfine katılan Kalender adlı bir Müslüman Türk denizcinin romanı bu.Daha önce Beyazıt Akman'ın son Seferad'ını da okumuştum.Benzer bir tezi vardı. Şunu kabul edelim ki,maalesef Amerika'yı biz keşfedemedik. Ha, keşke keşfetseydik ayrı mesele ancak bizdeki muhafazakar/İslamcı çizginin uydurduğu masallarla bu işe Müslümanları dahil etme çabaları var.

Hatta Erdoğan, Küba'da bir cami inşa edildiğini falan söylemişti, feslinin tarih ekolüne uygun olarak.Tarihi bir gerçek olarak böyle bir şey yok.Elbette bu bir roman ve yazar aslında tezli bir roman yazmış.Yani acaba Katolik yobaz İspanyollar yerine o dönemin Müslümanları kıtayı keşfetselerdi nasıl olurdunun cevabını vermiş satır aralarında...

Bana sanki iç piyasadan ziyade bir Semerkand etkisi yaratması için Batı'ya dönük yazılmış bir roman gibi geldi.İpucu olmaması için yazmayacağım ancak yazarın bütün romanlarında sonunu bağlayamamak gibi bir sorunu var gibi.Nitekim bunda da en azından bence öyle olmuş.

Kitapların dünyasına “Hilalî Şiirler” ile giriş yapan Hilal Genç, ikinci şiir kitabıyla tekrar arz-ı endam eyledi. Genç, mısralarındaki kadın duyarlığı ve nezaketini korumayı başarmış görünüyor.