E-Dergi

1946'da ilk basımından 55-56 sene sonra tekrar basılan Ülken'in bu eserinde, öncelikle ahlâkın kavramsal çerçevesi çizilmektedir.
Ardından metafizik ahlâk anlayışları, yani Yunan ahlâkı, Hıristiyan ve İslâm ahlâkları incelenmekte ve bunların tenkîdi yapılmaktadır.
Daha sonra, formalist, epistemolojik, fenomenolojik ve bilimci ahlâk anlayışlarının yetersizliği üzerinde durulmakta ve normatif bir ahlâkın kurulmasının zorunluluğu görüşü işlenmektedir.
Sonra, kişilik, görev ve yaptırım kavramları üzerine bazı görüşler ifâde edilmekte; son olarak da anhâkî değer ve hüküm konuları ve ahlâk tipleri irdelenerek kitaba son verilmektedir.

Felsefe tarihi alanında önemli eserleri olan Ahmet Cevizci'nin bu eseri, bu alanla az çok ilgilenen herkes için bir başvuru kaynağı niteliğindedir. Sayın Cevizci'nin 15 cilt olacağı tahmin edilen ve değişik branşlardan birçok akademisyenin de katkılarının olacağı bir Felsefe Ansiklopedisi hazırlama çalışmaları içerisinde olduğunu da duymaktayız ki felsefeyle ilgilenenler için çok sevindirici bir haberdir.

Etik târihine dâir en kapsamlı çalışmalardan biri olan eser, etik ve ahlâkla ilgili bazı tanımlamalarla başlamaktadır.
Ardından, felsefe tarihi boyunca ahlâk konusunda görüş ileri süren pek çok filozofun fikirleri ortaya dökülmekte ve bu görüşler derinliğine incelenmektedir.
Eserin önemli bir eksiği, İslâm düşünürlerine, özellikle ahlâk konusunda önemli isimlerden olan İbn Miskeveyh'e, Mâverdî'ye ve daha da önemlisi Gazzâlî'ye hiç yer vermemesidir.

Eser, Prof. Dr. Salih Akdemir yönetiminde hazırlanmış bir doktora tezidir.
Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır:
1. Bir Tefsir Problemi Olarak Tarih ve Tarihselciliğin Kısa Bir Tarihi
2. Kur'an'a Tarihselci Yaklaşımlar
3. Kur'an ve Tarihsellik
Birinci bölümde tarih ilminin ve tarihselciliğin felsefî boyutları incelenmektedir. Bu bölümde genel bazı bilgilerden sonra tarihselci anlayışın önemli isimleri olan Herder, Hegel, Schleiermacher, Dilthey, Heidegger ve Gadamer'in görüşleri irdelenmektedir.
İkinci bölümde, İslam dünyasındaki tarihselci yaklaşıma sahip olan bazı şahısların görüşleri sunulmaktadır; burada görüşleri incelenen kişiler, Fazlurrahman, Garaudy, Hasan Hanefî ve Arkoun'dur.
Üçüncü bölümde ise Kur'ân'ın tarihselliği konusu tartışmaya açılmakta; ahkâmın değişmesi, hudûdullah, nüzûl sebepleri, ictihad ve makâsıdu'ş-şerîa kavramları çerçevesinde konu farklı yönleriyle incelenmektedir.
Kitap sonuç, kaynakça ve indeks bölümleriyle sona ermektedir.
Yazarın genel olarak tavrı, tarihsellik anlayışının Kur'an gibi ilahi kaynaklı bir kitap için geçerli olamayacağı yönündedir. Yazara göre, öncelikle bu anlayışın felsefî altyapısı sorunludur ve bir sahihlik ve yerellik problemiyle karşı karşıyadır. İkinci olarak da Kur'an'ın literal anlamına bir değer atfeden mü'min için İslam modernizminin talep ettiği değişiklikler, kabul edilemez bir durumdadır; çünkü Kur'an, değiştirilmeleri bir tarafa, hükümlerini iman ile irtibatlandırarak bu hükümlerin somutlaştırılmasını talep etmekte, bu hükümlerin çiğnenmesini ise şiddetle reddetmektedir. Bu hükümlerin değiştirilebileceğine dâir geliştirilen bir proje, kesinlikle kendine Kur'an'dan bir dayanak bulamaz. Bazı sahabe uygulamaları ve birtakım alimlerin görüşleri, bu konuda bir dayanak olma imkanından yoksundur; zira bu uygulamalarda, sadece şartların avdetiyle uygulamadan kaldırılan bir hükmün tekrar yürürlüğe konulması sözkonusudur.
Kısacası bu kitap, karşıt görüşlerin birarada incelendiği bir çalışma olması bakımından konuyla ilgili olarak mutlaka görülmesi gereken önemli çalışmalardandır.

Mehmed Âkif hakkında birçok araştırması olan, hatta Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi bünyesinde bir Mehmed Âkif Araştırmaları Merkezi kuran Ertuğrul Düzdağ, Âkif ve Safahât hakkında en çok söz sahibi olan insanlardandır.
Onun tarafından neşredilen Safahat, Safahat baskılarının en güveniliridir.
Kitapta 120 sayfalık bir bölüm Âkif'in hayatına, görüşlerine ve Safahat'ın muhtevası ile ilgili genel bilgilere ayrılmıştır.
Siyasi kojonktür gereği kitabın ilk baskılarında değiştirilen bazı kısımlar, bu baskıda aslına uygun olarak neşredilmiştir.
Dönemin fikri ve siyasi yapısını doğru bir şekilde anlamak için Âkif'in bu eserini mutlaka okumak gerekir.