E-Dergi

Bir imparatorluk için başka hiçbir nehir bu kadar ehemmiyetli olmuş mudur bilmiyorum ama bildiğim şey Osmanlı İmparatorluğu için Tuna Nehri kuruluşundan yıkılışına kadar hep bir mihenk taşı olarak akadurmuştur.
Kuruluşunda, Tuna'nın ötesi hep bir Kızıl Elma iken yıkılışında Tuna'ya tutunmak hep son bir gaye olmuştur.
Drina Köprüsü'nü okurken de bu duyguyu hissetmiştim: Bir devletin ileri geri gidiş gelişlerine sakin sakin şahit olmuş bir nehirden bahsediyoruz. Tek bir İmparatorluğun çoğrafyasını sularken bir anda onlarca devlete hayat veren bir sudur Tuna.
Falih Rıfkı Atay son dönem Osmanlı tarihini çok sade, anlaşılır ve akılda kalıcı bir şekilde kaleme alıyor. Bunu yaparken en sevdiğim yönü bizim için yorum yapma lüzumu hissetmiyor. O sadece yazıyor ve gerisini okuyucusuna bırakıyor.

Sadece bir kitap okumuyorsunuz Arabistan, İran ve Turan'ı da okuyorsunuz. Sadece bir kitap okumuyorsunuz Arap, Fars ve Türk kültürünü tanıyorsunuz. Bir bakıyorsunuz Arap çöllerinde kavruluyorsunuz, bir bakıyorsunuz İran dağlarında üşüyorsunuz. Bir zaman Türk'ün harp kabiliyetini canlı canlı izlerken bir zaman Bedevi Arapların birbirlerini doğramasına şahit oluyorsunuz.
Dönemi en büyük iki şairinin Allah'ın sözleri karşısında aslında ne kadar aciz olduklarını görüyorsunuz. Arabistan'ın en güzel gülünün yavaş yavaş soluşuna üzülerek şahit oluyorsunuz.
Kısacası aldatışlar, yenilişler, kaçışlar, dönüşler, intikamlar, ölümler... bütün duyguları bir arada yaşayarak bir dönemi kapatıyorsunuz. Tabii ki bir taraftan da İslamiyetin doğup büyüdüğüne şahitlik ediyorsunuz.

En güzeli yazar sadece eserini yazmış bizim yerimize yorum yapmamış, seçim yapmamış her şeyi okuyucusuna bırakmış.

Çok heyecanlanarak okuduğumu söyleyemem. Beklediğim gibi değildi.

Metnin görünen yüzünde iki aşığın zamanla bozulan İstanbul'daki bozulan ilşkileri anlatılıyor ama asıl metin işgal sonrası İstanbul'da yozlaşan, haysiyetsizleşen bir grup Türk'ün iğrençliklerini çok canlı bir şekilde anlatıyor. Tanzimat Döneminden başlayan yozlaşma en üst seviyesine ulaşmış durumda anlatılıyor bu romanda.

Hüküm Gecesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun en buhranlı ve karışık dönemlerine bir münevverin gözünden ışık tutan güzel bir eser. Gerçek karakterler ve gerçek olaylar üzerinden dönemin keşmekeş siyasi iklimini bize çok güzel yansıtıyor.