E-Dergi

1930’lar. “Günlerin yirmi dört saat olduğu, ama çok daha uzun gelen” zamanlar. Alabama kasabası Maycomb. Alti yaşındaki Scout isimli küçük kız öyküyü anlatmaya başlar. Scout toplumsal gelenekleri sorgulayan erkeksi biridir. Dul babası, erkek kardeşi ve siyah aşçılarıyla yaşar. Okuyucuya zamansız bir toplumu resmeder; Maycomb’taki günlük hayat, komşular, değişik biri olan arkadaşı Dil. Sıcaktan kavrulan sokaklar, çay partilerinde dedikodu yapan leydiler, okula ayakkabısız gelen yoksul beyaz çocuklar, köleliğin kıskacındaki siyah insanlar. Gotik geleneği vurgulayan tekinsiz bir evde yaşadığı iddia edilen Boo Radley.
Scout’un babası Avukat Finch beyaz bir kadına tecavüzle suçlanan bir siyahın savunmasını üstüne alır. Bu baştan kaybedilmiş bir dava gibidir, ama avukat kararlıdır. Duruşmanın ardından çocuklara yönelik kanlı bir saldırı olur ve Boo Radley’in gerçek kimliği ortaya çıkar; bir canavar değildir. Scout anlatı boyunca olgunlaşır ve kasabayı başka gözlerle gözlemlemeye başlar.

Öykü bir çocuk grubunun ıssız bir adaya çıkmasıyla başlar. Adada yönetim sorunları baş gösterir, düzeni sağlamak için şiddete dayalı, vahşi çabalara girişirler. Öyküde böceklerle kaplanmış çürüyen bir domuz kafası benzetmesi kitaba ismini verir. Bu karşı ütopyacı, alegorik, siyasi ve satirik eser ilk yayınlandığında başarıya ulaşmaz. İnsan doğasının tartışmalı incelemesi, faydacı temalar ve şiddet nedeniyle eleştirilir. Döneminin siyasi, psikolojik ve felsefi düşüncesine büyüleyici bir bakıştır.

Bu kısa öykü seçkisi peri masalları kadar büyüleyici öykülerle, fantastik, karmaşık imgelemelerle doludur. Çoşkun öykülerdeki düzyazı keskin ve özgün bir tona sahiptir. Derin metafiziksel anksiyete yüklü anlatılar. İlk öykü, var olmadığı anlaşılan bir ülke hakkındaki ansiklopedi maddesi etrafında döner. Diğer öyküler, var olmayan bir kitabın gözden geçirilmesi ve süreç içinde var olmasını, şansa göre yönetilen antik bir toplumu, sonsuz Babil kütüphanesini ve kusursuz hafızaya sahip birini anlatır. Borges’in kullandığı ayna ve labirent sembolleri yazarla özdeşleşir.

1930’lar, Buhran Yılları. California’da iki gezgin çiftlik işçisinin öyküsü. İçlerinden akıllı olanı bir çiftlik sahibi olma hayali kurar. Geldikleri çiftliğin sahibinin kızının başına gelen bir kaz öyküyü trajediye dönüştürür. Yazar, yoksulluğun zorluğu, umutsuz bir biçimde yalnızlıkta rahata kavuşma özlemimiz, saldırgan bir çıkarcılığın toplum üzerindeki etkilerini işler.

Felsefeci, gazeteci, yazar Albert Camus Yabancı romanını “varoluşçu” olarak tanımlamaz, ancak olay örgüsü bu felsefenin kasvetini taşır. Öyküde annesinin cenaze töreninden hiç etkilenmeyen bir Cezayirli, sonrasında hiç tanımadığı bir Arap’ı duygusuzca öldürür. Mahkum edilir, cezaevi koşullarından da etkilenmemiştir. Yine bu olaylar dizisi bir öz farkındalığı beraberinde getirir. Kahramanın bakış açısından anlatı, anlamsız olayla dizisinde anlam aramaya odaklanan “absürd” edebiyata bir örnektir.
“Annem bugün öldü. Belki de dün ölmüştür, bilmiyorum.”