E-Dergi

Stefan Zweig “Satranç”

Bir insan satranç tahtası ve taşları olmadan bu oyunu oynayabilir mi? Şimdi gözlerinizi kapatın; bir satranç tahtası ve taşlarını düşleyin. Kaçınız doğru olarak dizebilir taşları? Kaçınız beş, altı hamle sonrasında taşların dizilişlerini hatırlayabilir? Gururlarla ben diye cevap vermek isteyenler hiç acele etmesin, Zweig bu eserinde öyle bir karakter yaratmış ki benim diyen dünya şampiyonları dahi düşlediğini akıllarına getiremezler. Ta ki bu eseri okuyana dek.
Kahramanımız Dr. B, hiçliğin içinde santranca sarılan ve kurtuluş umudunun (aslında gerçekten kurtuluşu) çılgınlığına dönüşmesine engel olamayan olağan üstü bir karakter. Gestaponun en ürkütücü işkencesine maruz kalan Dr. B, bu işkence karşında toplama kamplarında olmayı dahi hayal edebiliyor. Zweig kahramanın içinde bulunduğu hiçliği ve sıkışmışlığı o kadar güzel anlatıyor ki, bence kapalı yerde kalma fobisi olanlar bu kitaptan uzak durmalılar.
İnsan kendine rakip olabilir mi? Düşüncelerini ve stratejilerini iki farklı rakip gibi kullanabilir mi? Tüm bu soruların cevaplarını merak ediyorsanız; Zweig ile birlikte New York’tan Buenos Aires’e hareket etmek üzere olan o vapura yetişmeniz gerekiyor.

Küçük bir not: 2004’ün en iyi filmi olarak kabul gören İhtiyar Delikanlı (Old Boy)’nın da Zweig’in öyküsüne benzer noktalardan geçmesi filmi izlemiş ama henüz kitabı okumamış arkadaşların iştahını kabartacağına inanıyorum.

OBEN