E-Dergi

Bir araştırmacı kısacık ömrüne bu kadar araştırmayı, kaynağı nasıl sığdırabilir dedirten kitap...
Hemen her döneme, kültüre ve coğrafyaya değinmiş. Böyle olunca da kitap eleştirisini yapabilmek bile başlı başına bir iş haline geliyor. Ancak kendi uzmanlık alanım üzerinden bir değerlendirme yaptığımda eksiksiz bir bibliyografya ile temel ve doğrular ile yazılmış bölümler olduğunu gördüm.
Diğer bölümlere de böylelikle güvenip okuyabildim. Kitabın ağırlığından kaynaklı taşıma zorluğu dışında kötü hiçbir şeyi yok :)

Arkeolojinin bir bilim disiplini olarak ne olduğu veya nasıl olması gerektiği konusunda kafa yoran başucu kitaplarından... ülkemiz arkeoloji eğitim müfredatında arkeolojik dönemler, kültürleri öğrenmek/öğretmek için okutulan kaynaklardan önce arkeolojinin ne olduğu ve insanlar neden arkeoloji disiplinine ihtiyaç duyarlar veya duymalılar olgusunu tartışan bu tür kaynaklar ile formasyona başlanmalı...
Bu açıdan temel bir başvuru kaynağı olduğu için çevirisinin yapılmış olması sevindirici...

50 soruda serisi aslında bir bütün olarak düşünülünce genel bir bilim dalının gelişimini tanıtan eserlerden oluşuyor. Örneğin hiç bilmeyen birine evrimi, yerküreyi, Kuantumu 50 soruda başlığı altında yazarın niteliğine göre ayrıntılı yada genel olarak aksettiriliyor.
Gelelim 50 Soruda Arkeoloji'ye. Diğer 50 soruda dizisinin yazar ve bilimsel çalışmalarını çoğunlukla tanımıyorum ancak bu eseri arkeoloji duayeni Özdoğan yazdı. Bu yüzden yine arkeolojide Türkiye'nin açıkara geride olduğu yayın alanında bir eksikliği giderdi diyebiliriz. Çünkü son yıllarda yayıncılık alanın önemli gelişmeler yaşansa da bunlar yalnızca höyükler, kentler, arkeolojik veriler ve sorunlarla ilgilidir. Asıl bir de teoride Arkeolojinin ne olduğu, dünya ve ülkmizde nasıl geliştiği ve geleceği konusunda kafa yormakta gerekiyor. İşte bu kitap bu konuya kafa yormanın ürünü. Trigger gibi önemli bir arkeoloji teorisi çalışan yazarların eserlerinden faydalanılmasıda bize o ingilizce kitapların basit bir çevirisi avantajı kazandırıyor!

Nissen'in 50 yılı aşan Yakındoğu tecrübesi ve diğer makale ve yayınlarından bildiğiniz Uruk (Sümerce) tabletleri ile olan yakından ilgisi esere daha bilimsel yazılma şansı vermiş ancak bence kitap yine ülkemizdeki önemli eksikliklerden birine kurban gitmiştir. Buda kötü çeviridir. Konuların bölümlenmesi, epi-paleolitik dönemden Tunç çağ sonlarına kadar ki Yakındoğu'yu konu başlıklarına bölmeden yazabilmek bir Childe geleneği olsa da ben bunu kabul etmiyorum.H.J.Nissen gayet başarılı bir kronolojik dizin oluşturmuş ancak sorun dediğim gibi çeviride. İlk Gelişkin Uygarlıklar Dönemi gibi ilginç çevrilmiş başlıklar var.
Zaten İngilizce yayınlar çok az ve hatalı çevrilirken orjinal dili Almanca olan eseri çevirmek sadece bir çevirmen ile olamaz. Çünkü akademik dilin getirdiği bilimsel dile olan yabancılık çevirmenin en büyük zorluğu. Bu da demek oluyor ki; asıl iş bizim hocalarımıza düşüyor.
Göbeklitepe yayınının çevirisi bir arkeoloji öğretim üyesi tarafından çevrildiği için ne kadar fark ediyor okurken 2 kitabı okuyup karşılaştırınca da anlatmak istediğim dil farkını anlayabilirsiniz.
Sonuçta bir önemli eseri daha dilimize kazandıranların emeğine teşekkür ederim.
Keşke müthiş bir çeviri ile Algaze'nin Uruk Dünya sistemini, Hodder'ın Symbol in Action kitabını yada Archaeology, teory and practice'leri de okuyabilsek.
Hatta geçen Hodder'ın Reading the Past'ını okudum ( Geçmişi Okumak )
zaten dili zor olan yazarı keşke daha iyi bir çeviri ile okuyabilseydim.
Bekliyoruz. Daha iyi çevirileri. Umarız gelecek...

Uygarlık tarihinde kent ve kentleşme olgusunu Childe kuramını çıkış noktası alarak açıklayan başarılı bir kuramsal çalışma...Türkçe kaynak bilindiği üzere arkeolojide özellikle de Mezopotamya hakkında oldukça kıt. Ancak bu çalışma kent ve ilk devletler için merak edilenleri ve Aşağı Mezopotamyanın ilk kentleşme evresi olan Uruk kültürü gibi uygarlık için önemli evreleri çok iyi aktarmakta.
Bunun yanı sıra anlamadığım bir şekilde bir doktora tezi çalışmasının yayınlaştırılması olmasına rağmen kısa ve ayrıntılardan kaçınılmış!