E-Dergi

Siyasi iktidar nedir?

Bu soruya cevap vermek için yazılmış dilimizdeki çalışmaların içinde, kanımca en kapsamlısı ve en fazla açılım sağlayan çalışmalar Cemal Bali Akal'ın çalışmalarıdır. Bu alandaki ortalama çalışmalardan farklı olarak, klasik cevapları yineleyip, düşünürlerin kuramlarını yanyana koymaktansa yazar, kendi perspektifinden yanıtlarını veriyor ve bunu yaparken kendi tarih kuramını da oluşturuyor, çok geniş bir perspektifte birçok düşünür, daima bir tartışma içinde ele alınıyor. "Devlet nedir" sorusu yerine, onu da içerdiğinden dolayı siyasi iktidarın ne olduğuna ilişkin bir çalışmadır bu, aslında yazarın üç çalışmasının aradaki bağlar daha iyi bir şekilde kurularak tek yapıtta bir araya getirilmesinden oluşmuş daha yetkin bir çalışmadır, "Sivil Toplumun Tanrısı", "Yasa ve Kılıç" ve "Siyasi İktidarın Cinsiyeti"...

Özetlemek gerekirse, çalışmada devlet son beşyüz yıla ait bir iktidar tipi olarak ele alınır. Yazara göre devlet siyasi iktidar tiplerinden biridir. Dünyaya devletin penceresinden bakmaktansa siyasi iktidarın ne olduğu sorusuna cevap arar yazar ve buna yasa ile uygulama ilişkisi olarak yanıt verir. Farklı siyasi iktidar tipleri, tarihte yasa-uygulama ilişkilerinin momentleri, farklı biçimleri olarak belirir.
Otorite ve güç, ilke ve kullanım, asa ve kılıç, en basitinden en karmaşığına kadar, her sosyal bütünün vazgeçilmez biçimde kurduğu bu siyasi iktidar ilişkisinin iki unsurudur. Her toplum da, bu ilişkiyi kurduğu için siyasi ve hukuki olarak addolunmalıdır. Bu sorunsallar, Machiavelli'den Suarez'e ve oradan Hobbes'a, Rousseau'dan Clastres'a, Freud'dan Levi-Strauss'a, Julien Freund'dan Foucault'a değin oldukça geniş bir eksende tartışılıyor ve okura açılımlar sağlıyor.

Önemli yapıtların çoğu, yazıldıktan uzun zaman sonra hak ettikleri yere gelmiştir, yazarları hakkında da en önemli ve doğru yorumlar kendilerinden sonra yapılmıştır. Çoğu zaman yazarların kendileri bile öneminin farkında varamayabilirler, kendisi de farkında mıdır bilmiyorum ama ben Akal'ın çalışmalarının ileride siyasi düşünce klasikleri arasında mesela bir Vitoria'nın, bir Spinoza'nın, bir Grotius'nin yanında yer alacağına inanıyorum.

Yazarın bu yapıtının öneminin günümüzde kavranılması ve en azından bu eksendeki tartışma gündemine oturması ise kişisel bir temennimdir.

Çetin Altan, kanımca yaşayan yazarlar arasında Türkçe'yi en iyi kullanan çok az sayıdaki yazardan biridir. Bazı yazıların okunulabilirliği açısından zamansal dilimi çok geniştir, mesela bugün bir Cicero ve Montaigne gibi yazarlar aradaki yüzyıllara rağmen hala okunuyorsa, hala yaşamımızı anlamlandırmada onlardan yararlanıyorsak, onların yazdıklarının zamansallığı çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Çetin Altan da, çoğu denemesiyle bunu yakalamıştır, sonraki kuşakların da (hatta özellikle sonraki kuşakların) onu zevkle okuyacaklarını biliyor ve hissediyorum. Çünkü Çetin Altan, insana insanı anlatmaktadır, oldukça ince ve edebi bir üslupla...